تامین مالی شرکت‌های نوپا و توسعه اکوسیستم نوآوری از اهداف اصلی تشکیل بازار نوآفرین عنوان شده است. بازاری که آغاز به کار آن امیدبخش تحقق آرزوی بزرگ استارت‌آپ‌ها است. به نظر فعالان اکوسیستم، قوانین و ضوابط تدوین شده برای این بازار تا حد قابل توجهی به منظور تسهیل ورود آنها به بازار بزرگتری نگاشته شده اما اینکه چگونه و تا چه حد کارآمد و درست اجرایی شود، جای سوال دارد.
به گزارش پیوست، ضرورت بازدهی و تاثیرگذاری مثبت بازار نوآفرین به چگونگی اجرا و تامین زیرساخت‌های لازم آن مرتبط است.
فائزه زالی، مدیر سرمایه‌گذاری حرکت اول، کارآمدی چارچوب‌های این بازار را وابسته به مورد توجه قرار دادن ویژگی‌ها و شرایط خاص استارت‌آپ‌ها دانست. ایجاد بازار جداگانه برای این کسب‌وکارها با لحاظ موقعیت استارت‌آپ‌ها مسیر ورود آنها به بازار بزرگتر را تسهیل و آگاهی سرمایه‌گذاران از این بازار را ارتقا می‌دهد. او معتقد است تداوم و بازدهی این بازار مشروط بر چگونگی اجرای آن است.
مهدی سالاری، مدیرعامل اینوستوران، بازار نوآفرین را بازاری موثر و بالقوه خواند که در صورت تدوین و اجرای قوانین درست، می‌تواند زمینه‌ساز اتفاقات مثبت در اکوسیستم باشد. او اشاره کرد اگر این بازار به درستی پیش نرود نه تنها دیگر تسهیلگر نخواهد بود بلکه به عنوان یک مانع جدی و بزرگ در مسیر استارت‌آپ‌ها شناخته خواهد شد. اعمال قوانین دست و پاگیر، پیچیدگی فرآیند، زمان‌بر بودن پذیرش و خلاء تجربه اکوسیستم در این بازار از مهم‌ترین مواردی است که مدیرعامل اینوستوران وقوع و تکرار آنها را مایه دلسردی استارت‌آپ‌ها دانست.
بازار و اکوسیستم؛ از هم دور افتاده
سالاری معتقد است نباید بازار نوآفرین و اکوسیستم مانند دو جزیره جدا از هم باشند. برقراری ارتباط و پیوند میان این دو حوزه از ارکان پیش‌برنده توسعه نوآوری در کشور است. به عبارتی زاویه دید، تجربه و دانش فعالان اکوسیستم اگر در پی‌ریزی و تدوین دستورالعامل بازار نوآفرین لحاظ شود این بازار حداکثر تناسب را با وضعیت استارت‌آپ‌ها خواهد داشت. مدیرعامل اینوستوران بر تلفیق و ادغام این دو حوزه اهتمام ورزید و تاکید کرد این همکاری منجر به برقراری تعامل دوسویه خواهد شد.
سالاری الزامات گزارش‌دهی، میزان شفافیت مالی و نوع پذیرش را مواردی برشمرد که با تئوری‌ها روز اول بازار نوآفرین چندان همخوانی ندارد. او معتقد است اگر این روند ادامه بیابد بازار نوآفرین به یک نسخه کوچکتری از بورس مبدل می‌شود که دیگر پاسخگوی نیاز و حلال مشکلات استارت‌آپ‌ها نخواهد بود.
زالی همچین گفت که ایجاد این بازار با الزام اجرای صحیح، به طور حتم در مسیر ورود استارت‌آپ‌ها به بورس تاثیرگذار خواهد بود. او با اشاره به بررسی‌های انجام شده از تجربه کشورهای مختلف به تشکیل بازار جداگانه برای کسب و کارهای کارهای مبتنی بر فناوری‌های نوین یا همان NTBF اهتمام ورزید.
نگاهی به زیرساخت‌ها؛ همه چیز آماده است؟
سالاری برای روند رو به جلو این بازار و توسعه اکوسیستم، تامین زیرساخت را اساسی‌ترین لازمه خواند. طبق گفته او دستورالعمل موجود با نگاه به معیارهای بین‌المللی و راه طی شده توسط استارت‌آپ‌های جهانی وضع شده است. این در حالی است که ابتدا باید از برخورداری زیرساخت‌ها اطمینان داشت و از لحاظ شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آماده بود. ریسک‌پذیری و مدیریت ریسک از دیگر مواردی است که مدیرعامل اینوستوران وجود آن را در پذیرش و به فرصت تبدیل کردن احتمالات این بازار موثر خواند.
سالاری در رابطه با نوع نگاه رگولاتوری به این بازار گفت: قانون‌گذار در قانون به استارت‌آپ‌ها بیشتر به چشم یک کسب و کار نگاه کرده که باید موارد ذکر شده را دارا و الزامات را رعایت کند. طبق گفته او نگاه صرف کسب و کاری به استارت‌آپ‌ها در این بازار با هدف اصلی تشکیل این بازار و اهداف برشمرده تطابق ندارد.
زالی شرایط پذیرش در بازار نوآفرین را به نسبت بازارهای دیگر سهل خواند. سرمایه ثبتی کم، حذف ملاک سوددهی در سه دوره، کفایت صرف افشای دعاوی و ملاک قرار دادن چشم‌انداز روشن از مواردی است که مدیر سرمایه‌گذاری حرکت اول آنها را پله‌هایی خواند که در جهت سهولت این بازار ساخته شده است.
اما او در ادامه افزود: با وجود تمام این شرایط در این یکسال راه‌اندازی بازار شاهد هیچ‌گونه پذیرشی نبودیم و فقط پنج شرکت در تابلو رشد پذیرش شده بودند. ماهیت شرکت‌های پذیرش شده با ذهنیت ما از آنچه قرار بود اتفاق بیفتد هم متفاوت است.
طبق گفته زالی حوزه فعالیت شرکت‌های لیست شده در تابلو نوآفرین صنایع غذایی، پتروشیمی و این جنس بازارها را شامل می‌شود. در حالی که محور و تمرکز این بازار شرکت‌های فناور عنوان شده بود.
زالی انتشار خبر پذیرش شرکت‌های فناوری مانند یکتانت، کافه بازار، آواک را امیدارکننده و منطبق با ذهنیت اصلی فعلان اکوسیستم از بازار نوآفرین دانست.
ارتباط پل می‌خواهد
یکی از پیامدهای مثبت لیست شدن در تابلوی بازار نوآفرین شکل‌گیری پل ارتباطی میان استارت‌آپ‌ها و سرمایه‌گذاران خطرپذیر است. قرارگیری روی این تابلو برابر است با کسب اعتبار. طبق گفته زالی شرکتی که یکبار سهامش کشف قیمت شده باشد و افزایش یابد برای سرمایه‌گذار تبدیل به گزینه مناسبی به منظور سرمایه‌گذاری می‌شود. از این سبب ورود به این بازار به نسبت سایر شرکت‌ها حائز و قابل اهمیت است.
سالاری معتقد است اگر این بازار درست اجرایی شود قطعا پل ارتباطی موثری میان شرکت‌های وارد شده و سرمایه‌گذاران خطرپذیر شکل می‌گیرد. اما اگر زیرساخت‌ها تامین نشود دیگر خبری از این پیامدهای مثبت نخواهد بود. مدیرعامل اینوستوران نقدشوندگی سرمایه را عامل جهت‌دهنده برای انجام سرمایه‌گذاری یا انصراف از آن خواند. او با اشاره به وضعیت کنونی اکوسیستم نوآوری امید نداشتن به نقد شدن و نامعلوم بودن آینده سرمایه را علت کاهش گردش مالی اکوسیستم دانست.
از آغاز تا موفقیت
مدیرعامل اینوستوران ابهام در قوانین، تمرکز روی کنترل تا حمایت و بهره‌مندی حداقل از دانش و تجربه فعالان اکوسیستم را در ترتیب این بازار از عمده‌ترین چالش‌های آن خواند. او در رابطه با مولفه کنترل گفت: چون در این بازار سر و کار با پول و سرمایه است قطعا باید کنترل وجود داشته باشد، کنترلی در کنار حمایت. نباید نقش تنها معطوف به کنترل و نظارت باشد.
مدیرعامل اینوستوران ایجاد چند Success story در اکوسیستم را روی جلب نظر سرمایه‌گذاران برای علاقه‌مند شدن به سرمایه‌گذاری موثر شمرد. او حضور سرمایه‌گذاران از صنایع مختلف و حتی Angel investor را از نتایج این اقدام دانست.
سالاری با اهتمام موکد بر اجرای صحیح این بازار گفت: بازار نوآفرین می‌تواند همان جایی باشد که سرمایه‌گذاران و استارت‌آپ‌ها و همه فعالان اکوسیستم به نقدشوندگی سرمایه و بهبود اوضاع کلی امیدوار باشند البته به شرط اجرای درست و تامین زیرساخت‌ها.
