طحنون بن زاید آل نهیان: تلاش‌های شیخ ۱.۵ تریلیون دلاری برای پیشتازی امارات در عصر هوش مصنوعی

به گزارش پیوست، امارات در تلاش است تا گوی سبقت را از رقبای منطقه‌ای از جمله عربستان سعودی برباید و بن‌ زاید با حمایت دولت این کشور به قدرت در مسیر توسعه پیش می‌رود. روابط این کشور با قدرت‌های غربی و به ویژه آمریکا نیز نقش مهمی در برنامه‌های این کشور دارد.

امارات برای جلب توجه آمریکا و دسترسی به فناوری‌های پیشرفته این کشور، از جمله پردازنده‌های پیشرفته انویدیا، اقدامات مختلفی انجام داده است که از جمله مهمترین آنها می‌توان به کاهش روابط شرکت‌های فناوری این کشور با چین و به ویژه G42، پیشتاز هوش مصنوعی امارات، و خروج کامل آن از چین اشاره کرد.

مهر ماه امسال محمد بن زاید آل نهیان، رئیس امارات، در تلاش برای تسهیل دسترسی به فناوری‌های پیچیده ساخته آمریکا پس از سال‌ها به آمریکا سفر کرد و در این سفر برای مذاکره درمورد تسهیل دسترسی آزاد به پردازنده‌های هوش مصنوعی با جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، دیدار کرد. تقویت روابط با آمریکا به سرمایه‌گذاری ۱.۵ میلیارد دلاری مایکروسافت روی G42 منتهی شد و پس از مدتی دولت ایالات متحده جواز ویژه‌ای را برای خرید پردازنده‌های پیشرفته در اختیار امارات گذاشت.

این تحولات مسیر پیشرفت امارات را در مسیری که طحنون بن زاید با پشتوانه حدودی ۱.۵ هزار میلیارد دلاری رهبری می‌کند بیش از پیش هموار کرد.

نقش طحنون بن زاید آل نهیان در نوآوری امارات

تمرکز طحنون بن زاید بر هوش مصنوعی برآمده از رویکرد بلندمدت امارات برای کاهش وابستگی به نفت و گسترش اقتصاد مبتنی بر دانش است. او به عنوان یکی از معماران کلیدی استراتژی اقتصادی امارات، مدت‌ها است بر اهمیت نوآوری و تنوع‌بخشی اقتصاد امارات تاکید دارد. از اواسط دهه ۲۰۱۰، امارات به‌طور فعال وارد حوزه‌های دیجیتال و فناوری‌های پیشرفته شد و پس از پیشبرد پروژه‌هایی همچون «Vision 2021» در دوران پیش از هوش مصنوعی، حال با «استراتژی هوش مصنوعی ۲۰۳۱» روی موج جدید فناوری متمرکز شده است.

طحنون که در مدیریت امنیت ملی تخصص دارد، بر اهمیت هوش مصنوعی نه‌تنها در اقتصاد، بلکه در حوزه‌های امنیت ملی، پیش‌بینی تهدیدات، و مدیریت منابع حساس تاکید دارد. از نگاه او، استفاده بهینه از هوش مصنوعی می‌تواند به بهبود بهره‌وری در بخش‌های کلیدی مانند بهداشت، آموزش و مدیریت شهری نیز کمک کند.

طحنون: از کامپیوتری که استاد شترنج است تا شرکت هوش مصنوعی G42

گزارشی از مجله وایرد یکی از اولین نقش‌آفرینی‌های طحنون، نجیب‌زاده اماراتی، در صنعت فناوری را پشتیبانی از یک پروژه کامپیوتری در اواسط دهه ۲۰۰۰، کامپیوتری به نام Hydra که به جنگ استاد بزرگ‌های شترنج می‌رفت، عنوان می‌کند. این کامپیوتر قدرتمند طحنون را مجذوب خود کرد و او مدت‌ها به گفته چریلی دانینگر، معمار اتریشی Hydra، «شب و روز» با Hydra شترنج بازی می‌کرد.

طحنون که چشم‌هایش تقریبا از پشت عینک دودی تیره‌اش خارج نمی‌شوند در کنار Hydra به عنوان یک تیم انسان-کامپیوتری در مسابقات آنلاین شترنج شرکت می‌کرد و مجذوب ترکیب انسان و کامپیوتر و قدرت چنین ترکیبی شد.

از این رو عجیب نیست که امارات تحت رهبری او که حالا به عنوان مشاور امنیت ملی و رهبر صندوق‌های بزرگ سرمایه این کشور فعالیت دارد برای بهره‌گیری حداکثری از یکی از بهترین هم‌تیمی‌های فناورانه انسان در سال‌های اخیر که با ChatGPT به شهرت رسید تلاش می‌کند. هوش مصنوعی حالا در مرکز توجه طحنون قرار دارد و در کنار بیشمار کسب‌وکار، او ریاست شرکت فناوری بزرگی به نام G42 را برعهده دارد (شرکتی که نامش برگرفته از کتاب The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy است که در آن عدد «۴۲» پاسخ یک سوپرکاممپیوتر به سوال «زندگی، جهان و همه‌چیز» است.) این شرکت در بخش‌های مخلتفی از هوش مصنوعی گرفته تا فناوری زیستی فعالیت می‌کند و در حوزه‌های ویژه‌ای از جمله فناوری هک و نظارت تحت حمایت دولت امارات نقش دارد.

او در تلاش است تا با تکیه بر شرکت‌هایی مثل G42 و افزایش سرمایه‌گذاری در داخل و توسعه زیرساخت دیتاسنتری امارات در تلاش است تا در یک کارزار ۱۰۰ میلیارد دلاری ابوظبی را به یک ابرقدرت هوش صمنوعی تبدیل کند و در این مسیر با ایالات متحده هم‌تیم شده است.

نقش آمریکا در توسعه هوش مصنوعی امارات

طحنون از آگوست ۲۰۲۳ و در پی هشدار جدی واشنگتن نسبت به همکاری با چین یک تغییر مسیر بزرگ را در فعالیت‌های خود رقم زد. او که پیشتر به واسطه امپراتوری فناورانه خود در حوزه‌های مختلف ارتباط نزدیکی با شرکت‌های چینی از جمله هواوی داشت، پس از اینکه آمریکا دسترسی شرکت‌هایی که از تجهیزات هواوی استفاده می‌‌کنند را به پردازنده‌های گرافیکی انویدیا، بزرگترین ارائه دهنده چیپ‌های هوش مصنوعی، ممنوع کرد روابط خود را با چین تغییر داد.

در اوایل سال ۲۰۲۴، شرکت G42 اعلام کرد که به روابط خود با چین پایان می‌دهد و تجهیزات چینی را کنار می‌گذارد. همچنین کارکنان چینی حاضر در این شرکت نیز به تدریج از آن خارج شدند.

رهبران امارات و آمریکا برای همکاری وارد مذاکره شدند و چنیدن مشاور روابط عمومی، وکیل و لابی‌گر به نیابت از طحنون برای تقویت روابط دست به کار شدند.مارتی ادلمن، مورد اعتماد‌ترین وکیل آمریکایی برای برای امارات به تنظیم این استراتژی از نیویورک کمک کرد. همچنین دولت آمریکا و شرکت‌های فناوری این کشور به وعده امارات برای حمایت مالی و تامین نیاز سرمایه‌ای شرکت‌های خود اشاره داشتند.

ماحصل این فرایند قرارداد سرمایه‌گذاری ۱.۵ میلیارد دلاری مایکروسافت در G42 بود که آوریل ۲۰۲۴ خبر آن منتشر شد و مقامات آمریکیی نیز در این قرارداد نقش داشتند و قرار بر آن شد تا این شرکت «مایکروسافت را به عنوان جایگزینی برای هواوی» انتخاب کند.

در تابستان سال ۲۰۲۴، طحنون به ایالات متحده رفت و با چهره‌های مطرح فناوری این شرکت از جمله ایلان ماسک، مارک زاکربرگ، بیل گیتس، ساتیا نادلا و جف بزوس دیدار کرد. جلسات‌ مهمتری هم در کاخ سفید با جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، جینا ریموندو، وزیر بازرگانی و جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا برگذار شد.

چندی بعد از این مذاکرات با وجود نگرانی‌هایی که فعالان فناوری و حتی نمایندگان آمریکا درمورد نحوه استفاده امارات و کشور‌های حوزه خلیج فارس ابراز و به دسترسی احتمالی چین از طریق کردند، ایالات متحده جواز فروش پردازنده‌های پیشرفته انویدیا را به شرکت G42 صادر کرد.

طحنون از فناوری آمریکایی و نزدیکی با غول‌های فناوری این کشور برای پیشبرد طرح‌ها و پروژه‌های مهمی استفاده می‌کند و با برنامه‌های کلیدی به دنبال پیشبرد اهداف خود است.

پروژه‌های و برنامه‌های مهم طحنون و امارات در ارتباط هوش صمنوعی

موسسه محمد بن زاید برای هوش مصنوعی( MBZUAI ): این موسسه که در سال ۲۰۱۹ تأسیس شد، یکی از نخستین دانشگاه‌های جهان است که به‌طور خاص بر آموزش و تحقیق در زمینه هوش مصنوعی تمرکز دارد. این مرکز با هدف جذب استعدادهای جهانی و تربیت نیروی کار متخصص هوش مصنوعی تاسیس شده است.

طرح استفاد هاز هوش مصنوعی برای اهداف امنیت ملی: امارات با رهبری طحنون از فناوری هوش مصنوعی برای بهبود نظارت، پیشگیری از تهدیدات سایبری، و مدیریت بحران‌ها استفاده کرده است. طحنون تاکید ویژه‌ای بر اهمیت حاکمیت داده‌ها و امنیت اطلاعات در پروژه‌های هوش مصنوعی دارد.

طرح توسعه زیرساخت‌های دیجیتال: امارات به منظور تقویت توان رایانشی خود، پروژه‌های عظیمی را برای افزایش ظرفیت مراکز داده و زیرساخت‌های ابری راه‌اندازی کرده است. هدف این است که ظرفیت رایانش عمومی یا  sovereign computing این کشور تا سال ۲۰۳۰ بیست برابر شود.

طرح استفاده از هوش مصنوعی در پروژه شهر هوشمند: برنامه‌هایی همچون «Smart Dubai» و استفاده از هوش مصنوعی برای مدیریت انرژی، حمل‌ونقل هوشمند، و خدمات شهری از دیگر اقداماتی است که تحت هدایت طحنون و تیم او اجرا شده است.

تلاش برای رقابت با چین و آمریکا

یکی از چالش‌های اصلی امارات، جذب سرمایه‌گذاری‌های بزرگ و رقابت با غول‌های جهانی فناوری مانند ایالات متحده و چین است که البته بخشی از آن با تمرکز صندوق‌های بزرگ سرمایه‌گذاری تحت رهبری طحنون برطرف می‌شود اما حتی یکی از ثروتمندترین کشور‌های نفتی جهان نیز به تنهایی توان تامین تمام سرمایه‌ مورد نیاز برای توسعه زیرساخت هوش مصنوعی را ندارد و از این رو همکاری خارجی و جلب اعتماد فعالان بزرگ فناوری از اهداف کلیدی طحنون محسوب می‌شود.

امارات برای پیشبرد طرح‌های هوش مصنوعی «نواحی رشد هوش مصنوعی» یا «AI Growth Zones» را برای توسعه مراکز داده و زیرساخت با قوانین سبک‌تر ایجاد کرده است.

صندوق‌های تحت رهبری طحنون نقش مهمی در تامین سرمایه تمامی طرح‌های فناورانه این کشور خواهند داشت.

امپراتوری ۱.۵ تریلیون دلاری طحنون را چه چیزی تشکیل می‌دهد؟

طحنون به عنوان مشاور امنیت ملی نقش مهمی در تخصیص بودجه بخش‌های مختلف امارات دارد و او همچنین سه صندوق مهم و ثروتمند اماراتی را رهبری می‌کند:

صندوق Abu Dhabi Developmental Holding Company یا ADQ

این صندوق براساس آخرین آمار مربوط به بیانیه مالی سال ۲۰۲۳ خود حدود ۱۹۶ میلیارد دلار را تحت مدیریت دارد. این صندوق بر توسعه اقتصادی امارات متمرکز است و سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در بخش‌های زیرساخت، فناوری، بهداشت، کشاورزی، و صنایع نوظهور انجام داده است. ADQ همچنین مالک بسیاری از شرکت‌های دولتی ابوظبی است.

صندوق مبادله ( Mubadala Investment Company )

صندوق مبادله براساس آخرین آمار‌ها حدود ۳۰۲ میلیارد دلار ارزش‌گذاری شده است. این صندوق سرمایه‌گذاری‌اهی متنوعی در صنایع کلیدی از جمله انرژی (نفت، گاز و تجدید‌پذیر)، فناوری، بهداشت، املاک و مستغلات، و هوافضا دارد. از پروژه‌های برجسته مبادله می‌توان به سرمایه‌گذاری در شرکت GlobalFoundries (تولیدکننده نیمه‌رساناها) و خرید سهام‌ شرکت‌هایی مانند SpaceX و Carlyle Group اشاره کرد.

صندوق ثروت ملی ابوظبی ( ADIA – Abu Dhabi Investment Authority )

این صندوق که مهمترین بخش امپراتوری تحت رهبری طحنون را تشکیل می‌دهد حدود یک هزار میلیارد دلار دارایی را شامل می‌شود و یکی از بزرگترین و قدیمی‌ترین صندوق‌های ثروت‌ ملی جهان با سرمایه‌گذاری در بیش از ۵۰ کشور جهان است.

صندوق روی بخش‌هایی شامل سهام شرکت‌های عمومی، اوراق قرضه، املاک و مستغلات، زیرساخت، سرمایه‌گذاری‌های خصوصی و دارایی‌های جایگزین تمرکز دارد.

طحنون با این بازوهای سرمایه‌گذاری به یکی از مهمترین چهره‌های خاورمیانه تبدیل شده است و تمرکز او بر فناوری و به ویژه هوش مصنوعی باعث پیشتازی امارات در منطقه شده است.

طحنون بن زاید بر این باور است که هوش مصنوعی نه‌تنها آینده اقتصاد امارات را تضمین می‌کند، بلکه نقش کلیدی در موقعیت استراتژیک این کشور در سطح بین‌المللی ایفا خواهد کرد. امارات در بخشی از چشم‌انداز خود به دنبال توسعه مدل‌های هوش مصنوعی «حاکمیتی» یا «Sovereign AI» و تولید سخت‌افزار و نرم‌افزارهای بومی است تا در بلند‌مدت از از وابستگی به شرکت‌های خارجی جلوگیری کند.