استخوان فسیلی 514 میلیون ساله‌ای که در چین کشف شده، گونه جدیدی از نرم‌تنان را نشان می‌دهد
بعد از بندپاها، دومین رده بزرگ جانوران بی‌مهره – نرم‌تنان که معمولاً بدنی نرم دارند و در پوسته‌ای مانند حلزون‌ها، صدف‌ها و اختاپوس‌ها نگه داشته می‌شوند، دوباره به مرکز توجه جامعه علمی بازگشته‌اند.
دانشمندان فسیل تقریباً 514 میلیون ساله‌ی قدیمی‌ترین نرم‌تنان را کشف کرده‌اند که به صورت 'حلزون‌های تخت و زره‌دار بدون پوسته' توصیف شده‌اند.
گونه جدید به نام Shishania aculeata بدون پوسته و پوشیده از زره‌ای خاردار بوده که احتمالاً از بدن محافظت می‌کرده است.
کشف نیای مشترک نرم‌تنان
لوک پری، نویسنده مسئول و دانشیار در گروه علوم زمین در دانشگاه آکسفورد، اظهار کرد:
«تلاش برای کشف اینکه نیای مشترک جانورانی به اندازه یک ماهی مرکب و یک صدف چگونه بوده، چالشی بزرگ برای زیست‌شناسان تکاملی و دیرین‌شناسان است - چالشی که نمی‌توان با مطالعه فقط گونه‌های زنده امروزی حل کرد.»
او اضافه کرد که Shishania نگاهی منحصر به فرد به زمانی در تاریخ تکامل نرم‌تنان ارائه می‌دهد که فسیل‌های بسیار کمی از آن زمان شناخته شده است. این نشان می‌دهد که ابتدایی‌ترین نیاکان نرم‌تنان زره‌پوش خاردار بودند، قبل از اینکه پوسته‌هایی که در حلزون‌ها و صدف‌های مدرن مشاهده می‌شود، تکامل یابند.
نمونه‌ای که فقط چند سانتی‌متر طول داشت، به صورت وارونه و پوشیده از مخروط‌های خاردار – کلریت‌هایی از کیتین – یافت شد.
این ماده در پوسته‌های خرچنگ‌ها، حشرات و برخی قارچ‌های امروزی نیز دیده می‌شود. این اطلاعات را دانشمندان در بیانیه‌ای اعلام کردند.
نرم‌تنان کامبریایی پای عضلانی داشتند
با مطالعه فسیل‌های دوره کامبری، دانشمندان باور دارند که پایین جانور بدون پوشش بوده است. این جانور پای عضلانی شبیه به حلزون داشت که احتمالاً نرم‌تنان از آن برای حرکت در کف دریا بیش از نیم میلیارد سال پیش استفاده می‌کرده‌اند.
تفاوت‌های بین نرم‌تنان دوره کامبری و جانوران بی‌مهره معمولی نشان‌دهنده مرحله اولیه در تکامل جانوران بی‌مهره است.
پری اظهار کرد: «ما جزئیات میکروسکوپی داخل خارهای مخروطی که بدن Shishania را پوشانده‌اند را یافتیم که نشان می‌دهد چگونه در زمان حیات ساخته می‌شدند. این نوع اطلاعات بسیار نادر است، حتی در فسیل‌های به‌خوبی حفظ‌شده.»
فسیل‌های Shishania aculeata در استان یون‌نان در جنوب چین کشف شده‌اند. این منطقه به دلیل فسیل‌های بسیار حفظ‌شده از دوره اواخر کامبری شناخته شده است.
فسیل‌ها بخشی از مجموعه‌ای بی‌نظیر از صخره‌های دوره کامبری یون‌نان بودند که به دلیل شرایط حفظ استثنایی به عنوان گنجی برای مطالعه حیات اولیه جانوران شناخته می‌شود.
'کیسه پلاستیکی فاسد' در نگاه اول
گوانگکس ژانگ، نویسنده اول مقاله و فارغ‌التحصیل دکتری دانشگاه یون‌نان، چین، نمونه‌ها را کشف کرد.
او گفت: «در ابتدا فکر می‌کردم فسیل‌ها که فقط به اندازه انگشت شستم بودند، قابل توجه نیستند. اما زیر ذره‌بین دیدم که آن‌ها عجیب، خاردار و کاملاً متفاوت از هر فسیل دیگری که دیده‌ام هستند.»
او افزود: «ابتدا آن را 'کیسه پلاستیکی' نامیدم زیرا شبیه به کیسه پلاستیکی فاسد شده است. وقتی تعداد بیشتری از این فسیل‌ها را پیدا کردم و در آزمایشگاه تجزیه و تحلیل کردم، متوجه شدم که یک نرم‌تن است.»
جاکوب وینتر، نویسنده همکار از دانشگاه بریستول توضیح داد که این نرم‌تنان به طرز شگفت‌آوری متفاوت هستند و به سرعت در طی انفجار کامبری تنوع پیدا کردند، به همین دلیل محققین یافتن تاریخچه تکاملی اولیه آن‌ها را چالش‌برانگیز یافتند.
او افزود: «ما می‌دانیم که نیای مشترک همه نرم‌تنان زنده امروزی یک پوسته داشته است، و بنابراین Shishania به ما درباره زمانی بسیار ابتدایی در تکامل نرم‌تنان قبل از تکامل پوسته اطلاع می‌دهد.»
این مطالعه امروز در ژورنال Science منتشر شد.
