تکنولوژی
اولین درمان سلول‌های بنیادی بازیابی‌کننده بینایی در جهان نقطه عطف بزرگی در مراقبت از چشم است
این مقاله به بررسی اولین پیوندهای سلول‌های بنیادی بازبرنامه‌ریزی‌شده برای ترمیم قرنیه‌های آسیب‌دیده پرداخته است. چهار فرد با دید مختل شده تحت این درمان قرار گرفتند که سه نفر از آن‌ها بهبود قابل توجهی در دید خود تجربه کردند که بیش از یک سال ادامه یافت. این درمان از سلول‌های بنیادی القایی (iPS) برای ایجاد سلول‌های اپیتلیال قرنیه استفاده کرده و نتایج امیدوار کننده بوده‌اند، اما برای اطمینان کامل به ایمنی این روش به پیوندهای بیشتری نیاز است.
سه فرد با بینایی به شدت مختل شده که پیوند سلول‌های بنیادی دریافت کرده‌اند، بهبودهای قابل توجهی در دید آن‌ها که بیش از یک سال ادامه داشته، مشاهده کرده‌اند و این یک پیشرفت مهم در بازیابی بینایی کور است. یک نفر دیگر با دید بسیار مختل شده نیز بهبود یافته، اما این بهبود پایدار نبوده است. این چهار نفر اولین افرادی هستند که پیوند سلول‌های بنیادی برنامه‌ریزی شده برای درمان قرنیه‌های آسیب‌دیده، سطح بیرونی شفاف چشم، دریافت کرده‌اند. این تحقیق در ۸ نوامبر در مجله Nature منتشر شده است. یافته‌ها، که امروز در The Lancet منتشر شده‌اند، خیره‌کننده هستند، به گفته کاپیل بَهرتی، محقق سلول‌های بنیادی در مؤسسه ملی چشم ایالات متحده. وی می‌گوید: "این یک پیشرفت هیجان‌انگیز است." جین لورینگ، محقق سلول‌های بنیادی در مؤسسه اسکریپس در لا جولا، کالیفرنیا، می‌گوید: "نتایج ارزش معالجه بیشتر بیماران را دارد." حلقه لمبال، حلقه تیره اطراف ایریس، حاوی مخزن سلول‌های بنیادی است که لایه بیرونی ترین قرنیه را سالم نگه می‌دارد. وقتی این منبع حیاتی تجدید ناپذیر تخلیه می‌شود، وضعیتی به نام کمبود سلول‌های بنیادی لمبال (LSCD) شکل می‌گیرد که در نهایت منجر به کوری می‌شود. LSCD می‌تواند ناشی از آسیب چشمی و همچنین بیماری‌های خودایمنی و وراثتی باشد. درمان برای LSCD محدود است و معمولاً نیاز به پیوند سلول‌های قرنیه تولید شده از سلول‌های بنیادی گرفته شده از چشم سالم فرد دارد که فرایندی تهاجمی با نتایج نامعلوم است. وقتی هر دو چشم تحت تأثیر قرار گیرند، انتقال قرنیه از اهداکنندگان مرده یک گزینه است، اما ممکن است سیستم ایمنی بدن گیرنده آن‌ها را رد کند. کهجی نیشیدا، یک چشم‌پزشک در دانشگاه اوساکا در ژاپن، و همکارانش از یک منبع دیگر سلول برای انجام پیوندهای قرنیه استفاده کردند: سلول‌های بنیادی القایی پلوری‌پوتنت (iPS) سلول‌های خونی از یک دهنده سالم گرفته و به حالت مشابه جنینی بازبرنامه‌ریزی کردند و سپس آن‌ها را به صورت ورقه نازک و شفاف از سلول‌های اپیتلیال قرنیه به شکل سنگ‌فرش تبدیل کردند. بین ژوئن ۲۰۱۹ تا نوامبر ۲۰۲۰، این تیم دو زن و دو مرد بین ۳۹ تا ۷۲ ساله مبتلا به LSCD در هر دو چشم را ثبت نام کردند. به عنوان بخشی از جراحی، تیم لایه بافت اسکار را که قرنیه آسیب‌دیده را پوشانده بود، در تنها یک چشم برداشتند، سپس ورق‌های اپیتلیالی مشتق شده از دهنده را دوخته و یک لنز محافظ نرم بر روی آن قرار دادند. دوسال پس از دریافت پیوندها، هیچ یک از گیرندگان علایم جانبی شدیدی نداشتند. پیوندها نیودند که سلول‌های iPS معمولاً به تومور تبدیل شوند و هیچ نشانه واضحی از حمله توسط سیستم ایمنی گیرندگان نشان ندادند، حتی در دو بیمار که داروهای سرکوب‌کننده ایمنی دریافت نکرده بودند. بَهرتی می‌گوید: "مهم است و مایه خوشحالی است که پیوندها رد نشدند." اما برای اطمینان از ایمنی این مداخله، به پیوندهای بیشتری نیاز است. بعد از پیوندها، هر چهار گیرنده بهبودهای فوری در دید و کاهش ناحیه قرنیه تحت تأثیر LSCD نشان دادند. بهبود ها تنها در یک گیرنده پایدار بود، که در طول یک سال مطالعه وارونگی خفیف نشان دادند. بَهرتی می‌گوید که هنوز روشن نیست که دقیقاً چه چیزی باعث بهبودهای دید شد. این ممکن است به دلیل افزایش سلول‌های پیوند شده در قرنیه‌های گیرنده باشد. اما بهبودهای دید نیز می‌تواند به دلیل برداشت بافت اسکار قبل از پیوند یا تحریک سلول‌های گیرنده به مهاجرت از مناطق دیگر چشم و تجدید قرنیه باشد. نیشیدا می‌گوید آن‌ها برنامه دارند در مارس آزمایش‌های بالینی به منظور ارزیابی کارایی درمان را آغاز کنند. چندین آزمایش مبتنی بر سلول‌های iPS دیگر نیز در سطح جهان برای درمان بیماری‌های چشم در حال اجرا هستند، بَرتی می‌گوید. "این داستان‌های موفقیت نشان می‌دهد که در مسیر درستی قرار داریم."
