گوزن‌های شمالی دوره کرتاسه: دایناسور شاخ‌دار تیغه‌ای ماجرای پیش از تاریخ را بازنویسی می‌کند

دیرینه‌شناسان در حال کشف دایناسورهای جدید با سرعتی فوق‌العاده هستند، به طوری که هر دو هفته یک بار یک گونه جدید در جهان نامگذاری می‌شود. این نرخ سریع کشف نشان می‌دهد که بسیاری از غول‌های پیش از تاریخ ممکن است هنوز زیر خاک پنهان باشند و منتظر لحظه درخشش خود باشند.

تخمین‌ها نشان می‌دهد که حدود 1850 جنس دایناسور پرنده‌نشده در افسیل‌های ثبت شده حفظ شده‌اند و تقریباً 75 درصد هنوز کشف نشده‌اند. و اگر این به اندازه کافی جذاب نیست، تعداد کل جنس‌های دایناسورهایی که در دوره مزوزوئیک زمین را پیموده‌اند، به حدود 3400 تخمین زده می‌شود.

یافته‌های جدید، چه از سنگ‌ها و چه از مجموعه‌های موزه‌ای نادیده، دانشمندان را تشویق می‌کند تا به صورت مداوم شجره‌نامه دایناسورها را تصحیح کنند. اما به گفته استفن بروساته، دیرینه شناس دانشگاه ادینبورگ، تعداد آن‌ها می‌تواند فراتر از تصورات ما باشد. او گفت: 'امروز، حدود ۱۴,۰۰۰ گونه از دایناسورها به‌صورت پرندگان زنده هستند. با محاسبه، احتمالاً درباره میلیون‌ها گونه دایناسوری که زمانی وجود داشته‌اند، شاید ده‌ها میلیون گونه صحبت می‌کنیم.'

مطالعه‌ای که در ماه ژوئن در مجله PeerJ منتشر شد، یکی از افزوده‌های جالب به این شجره‌نامه رو به رشد را توصیف می‌کند. این گونه جدید که 'لوکی‌کراتوپس رنگی‌فرم' نام دارد، به خاطر اندازه تأثیرگذار و ساختار شاخ متمایزش مورد توجه است و به خانواده سرتوپسیدها اضافه می‌شود.

کشف

افسیل‌های Lokiceratops rangiformis ، یک علف‌خوار چهارپا و شاخ‌دار که 12 میلیون سال پیش از تراسرتوپس زندگی می‌کرده، در سال ۲۰۱۹ در شمال مونتانا، نزدیک مرز ایالات متحده و کانادا یافت شد.

این گونه توسط دکتر جوزف سرتیچ از دانشگاه ایالتی کلرادو و دکتر مارک لوون از دانشگاه یوتا شناسایی و نامگذاری شد و به تخمین‌ها، حدود 78 میلیون سال پیش زنده بوده است.

در مصاحبه‌ای با Interesting Engineering ، دو دانشمند لحظه‌ی هیجان‌انگیز کشف را بازگو کردند. از طریق بازسازی دقیق و مقایسه، محققان دریافتند که یک گونه ناشناخته را کشف کرده‌اند.

سرتیچ به IE گفت: 'ما در سال 2022 روی افسیل کار کردیم و فکر می‌کردیم که یکی از چهار گونه دیگر دایناسور از همان لایه سنگی است. ما فکر می‌کردیم که یک فرد بالغ بزرگ از مدوساسراتوپس است، اما زمانی که شروع به چیدن این افسیل‌ها و بازسازی جمجمه کردیم، لحظه‌ی یورکا برای ما بود: که این یک گونه جداگانه بر اساس شکل، اندازه و الگوی شاخ‌های صورت است.'

لوون تأکید کرد که وجود پنج دایناسور شاخ‌دار در یک مکان بسیار نادر است. او افزود: 'این مثل این است که به آفریقا برویم و پنج گونه مختلف از فیل‌ها در ساوانا پیدا کنیم؛ انتظار این را نداریم. این حیوانات در واقع افراد اندازه فیل هستند و همه آن‌ها علف‌خوار هستند، بنابراین باید شروع به فکر کردن کنیم که چه چیزی به این گونه‌های مختلف اجازه همزیستی می‌دهد، الگویی که در علف‌خواران مدرن انتظار نمی‌رود.'

جزئیات اکتشاف

لوکی‌کراتوپس که به طول 22 فوت و وزن 11,000 پوند می‌رسد، از دیگر سرتوپسیدها با ساختار شاخ منحصر به فرد خود متمایز می‌شود. در حالی که اکثر سرتوپسیدها دارای یک ریچ‌بندی استخوانی و شاخ‌های بینی و ابرو هستند، لوکی‌کراتوپس به طور قابل توجهی فاقد شاخ بینی معمولی خویشاوندان خود است.

در عوض، دارای یک جفت میخ نامتقارن در طول میدلاین فرنل و یک مجموعه بزرگ و خم‌شکل تیغه‌ای در لبه بالایی فرنل است، چیزی که دانشمندان قبلاً هرگز ندیده‌اند.

لوون گفت: 'وقتی به اکثر دایناسورهای شاخ‌دار فکر می‌کنید، به تراسرتوپس فکر می‌کنید، او شاخ بالای هر چشم دارد و یک شاخ بالای بینی دارد. حیوان ما شاخ بالای بینی ندارد، بنابراین این یک ویژگی دیگر است که به ما نشان می‌دهد این حیوان قطعا متفاوت است.'

برای تأیید نظریه خود، دیرینه‌شناسان به سراسر جهان سفر کردند و استخوان‌ها را با دیگر سرتوپسیدها مقایسه کردند.

لوون توضیح داد: 'ما نمونه‌ها را در اروپا، سراسر شمال آمریکا و چین بررسی کرده‌ایم، تا مطمئن شویم که تنوعی که در این حیوان می‌بینیم، تنوعی ناشی از رشد حیوان یا تفاوت بین جنس‌ها نیست.' او افزود: 'با نگاهی به آن، ما واقعاً کاملاً متقاعد شده‌ایم که الگوی تزئینات در پشت این حیوان کاملاً متفاوت از هر دایناسور دیگری است.'

نام دایناسور به افتخار خدای شیطنت‌کار نوردیک الهام گرفته شده است و به آناتومی پیچیده گوزن شمالی اشاره دارد. لوون گفت: 'دایناسور اکنون دارای محل دائمی در دانمارک است، بنابراین ما با یک خدای نوردیک رفتیم و در نهایت، آیا به نظر نمی‌رسد که واقعاً شبیه لوکی با تیغه‌های خمیده باشد؟'

سرتیچ افزود: 'نام دوم به معنای 'مثل کاریبو' یا 'مثل گوزن شمالی' است. این دایناسور شاخ‌دار دارای شاخ‌های نامتقارن در مرکز فرنل خود است، شبیه به شاخ‌های گوزن شمالی که در مرکز صورت قرار دارد.'

چه چیزی در پیش است؟

با بازسازی بیش از 80 درصد از جمجمه، دو دانشمند مطمئن هستند که آن‌ها شناخت واضحی از لوکی‌کراتوپس دارند. سرتیچ می‌گوید: 'ما فکر می‌کنیم که شاخ‌های این دایناسورها مشابه چیزی است که پرندگان با نمایش‌های خود انجام می‌دهند. آن‌ها از آن‌ها یا برای انتخاب همسر یا برای شناسايی گونه استفاده می‌کنند.'

مرحله بعدی، طبق گفته دانشمندان، تمام کردن توصیف بقیه دایناسورهای از همان رسوب، نامگذاری آن‌ها و سپس مقایسه آن‌ها است. لوون گفت: 'همانطور که نمونه‌های بیشتری پیدا می‌کنیم، سعی می‌کنیم تصویری روشن از شجره‌نامه خانواده سرتوپسیدها بسازیم که در نهایت به تراسرتوپس منجر شد، و می‌خواهیم بفهمیم که آن‌ها چگونه در دنیای خود تکامل یافتند.'

محققان باور دارند که چنین تنوعی از حیوانات شبیه به هم که در یک زمان زندگی می‌کنند، نشان دهد که آن‌ها تحت تکامل سریع قرار گرفته‌اند.

سرتیچ افزود: 'این کشف نشان می‌دهد که ما واقعاً فقط سطح تنوع دایناسورها در این دوره را خراش می‌دهیم. این اولین بار است که پنج دایناسور شاخ‌دار با هم زندگی می‌کنند، اما این تنها جایی نیست که ما شروع به دیدن این می‌کنیم، بنابراین این بیشتر درحال تبدیل شدن به یک الگو است تا یک استثناء.'

سرتیچ نتیجه‌گیری کرد: 'این موضوع مهم است زیرا به ما خیلی چیزها درباره تنوع و الگوهای تکامل، در زمانی که دمای جهانی بسیار بالاتر بود، می‌گوید، هنگامی که مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری بیشتر به شمال می‌رفتند.'

فسیل اصلی به طور دائمی در موزه تکامل در ماریبو، دانمارک به نمایش گذاشته شده است، در حالی که یک نسخه در موزه تاریخ طبیعی یوتا به نمایش گذاشته شده است.