۲۰ برابر بزرگتر از برخورد شهاب‌سنگی که دایناسورها را نابود کرد، محور بزرگترین ماه مشتری را جابجا کرد
حدود چهار میلیارد سال پیش، رویدادی فاجعه‌بار روی بزرگترین ماه منظومه‌ی شمسی تأثیر گذاشت. این زمانی بود که یک شهاب‌سنگ به ماه گانیمد مشتری برخورد کرد.
طبق مطالعه‌ی جدیدی از دانشگاه کوبه ژاپن، این برخورد به قدری شدید بود که باعث شد محور ماه تغییر کند.
این شهاب‌سنگ ۲۰ برابر بزرگتر از آنی بود که دایناسورها را از بین برد.
شبیه‌سازی‌ها به نتیجه‌گیری کمک کردند
گانیمد، ماه مشتری، یک جسم آسمانی شگفت‌انگیز است که میدان مغناطیسی خود را تولید می‌کند و آب مایع را در خود دارد. این ماه حتی از سیاره‌ی عطارد نیز بزرگتر است.
قفل جزر و مدی گانیمد به این معنی است که یک طرف همیشه به سمت مشتری قرار دارد، در حالی که طرف دیگر همیشه پنهان است. علاوه بر این، بخش‌های بزرگی از سطح آن دارای شیارهای تکتونیکی خاصی است که به نام فروها شناخته می‌شوند.
گفته می‌شود که این‌ها قدیمی‌ترین ویژگی‌های گانیمد هستند که شبیه زخم‌هایی از یک برخورد عظیم در اوایل تاریخ ماه است. برخی از این حلقه‌های متحدالمرکز تا 7,800 کیلومتر در سطح گانیمد گسترش می‌یابند.
">ماه‌های مشتری یعنی آیو، اروپا، گانیمد و کالیستو همگی دارای ویژگی‌های جالبی هستند، اما چیزی که توجه من را جلب کرد این شیارها روی گانیمد بود،" گفت نائوکی هیراتا، سیاره‌شناس دانشگاه کوبه.
او افزود: "ما می‌دانیم که این ویژگی‌ها توسط یک برخورد شهاب‌سنگی حدود ۴ میلیارد سال پیش ایجاد شده‌اند، اما نمی‌دانستیم که این برخورد چقدر بزرگ بوده و چه تأثیری روی ماه داشته است."
مطالعه‌ی قبلی که توسط هیراتا و همکارانش انجام شد، تصاویر گرفته شده توسط پروب‌های وویجر در سال ۱۹۷۹ و مدارگرد گالیله بین سال‌های ۱۹۹۵ و ۲۰۰۳ را بررسی کرد.
طبق اطلاعیه‌ی مطبوعاتی، هیراتا اولین کسی بود که متوجه شد محل برخورد شهاب‌سنگ روی گانیمد تقریباً دقیقاً در نصف‌النهار دورترین نقطه از مشتری قرار دارد.
در این مطالعه‌ی جدید، هیراتا برخورد روی گانیمد را با رویداد مشابهی روی پلوتو مقایسه کرد.
ماموریت نیوهورایزن قبلاً کشف کرده بود که یک برخورد عظیم باعث شد محور چرخشی پلوتو کج شود. بر اساس این شباهت‌ها، هیراتا نتیجه گرفت که برخورد گانیمد نیز تأثیر مشابهی داشته و باعث شد محورش تغییر کند.
هیراتا از تجربه‌ی خود در مدل‌سازی رویدادهای برخورد استفاده کرد تا اندازه و نیروی شهاب‌سنگی که به گانیمد برخورد کرده بود را ارزیابی کند. او از طریق شبیه‌سازی‌های کامپیوتری به برآورد اندازه‌ی این برخوردکننده پرداخت.
شهاب‌سنگ با قطر 300 کیلومتر
شهاب‌سنگی که به گانیمد برخورد کرد قطر حدود 300 کیلومتر داشت، که تقریباً ۲۰ برابر بزرگتر از شهاب‌سنگی بود که دایناسورها را نابود کرد [حدود ۱۶ کیلومتر عرض].
علاوه بر این، این برخورد یک "حفره موقت" بزرگ به عرض 1400 تا 1600 کیلومتر ایجاد کرد.
مدل‌ها نشان می‌دهند که تنها یک برخورد عظیم می‌تواند محور گانیمد را تغییر دهد. محل برخورد در سمت دور ماه با جهت این تغییر هم‌راستا بود و شواهد محکمی برای ارتباط بین این دو رویداد ارائه داد.
">من می‌خواهم منشأ و تکامل گانیمد و سایر ماه‌های مشتری را درک کنم. برخورد عظیم مطمئناً تأثیر مهمی بر تکامل اولیه گانیمد داشت، اما اثرات حرارتی و ساختاری این برخورد بر داخل گانیمد هنوز به‌طور کامل بررسی نشده‌اند. من باور دارم که پژوهش‌های بیشتری در زمینه‌ی تکامل داخلی ماه‌های یخی می‌تواند انجام شود،" هیراتا توضیح داد.
پروب فضایی JUICE از آژانس فضایی اروپایی به کشف رازهای گذشته‌ی گانیمد کمک خواهد کرد.
این پروب فضایی قرار است در سال ۲۰۳۴ گانیمد را کاوش کند و طی شش ماه مشاهده‌ی فشرده به اسرار این ماه پی ببرد.
جالب است که وجود احتمالی اقیانوس‌های آب مایع زیرسطحی در گانیمد، آن را به یکی از کاندیداهای اصلی برای میزبانی حیات فرازمینی تبدیل کرده است.
یافته‌ها در مجله‌ی Scientific Reports گزارش شده‌اند.
