اختراع چاپ در قرن ۱۵ منجر به مرگبارترین شکار جادوگران در ۳۰۰ سال شد و ۹۰,۰۰۰ نفر را قتل داد: مطالعه

شروع ناگهانی دادگاه‌های جادوگری در اوائل دوره مدرن اروپا ممکن است توسط یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فکری بشر تقویت شده باشد: اختراع چاپخانه در سال ۱۴۴۰.

مطالعه‌ای جدید در مجله Theory and Society نشان می‌دهد که چاپ راهنماهای شکار جادوگران، به‌ویژه Malleus Maleficarum در سال ۱۴۸۷، نقش مهمی در گسترش تعقیب و گریز در سراسر اروپا داشته است.

این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که چگونه دادگاه‌ها در یک شهر بر دیگران تأثیر داشته‌اند.

این تأثیر اجتماعی—مشاهده‌ی کارهایی که همسایگان انجام می‌دادند—نقش کلیدی در تعیین این‌که آیا یک شهر دادگاه‌های جادوگری را برگزار خواهد کرد، داشته است.

تعقیب‌های جادوگری

"شهرها این تصمیمات را به‌صورت مجزا نمی‌گرفتند،" گفت کریس دوتن-اسنیتکر، همکار پست‌دکتری پیچیدگی در مؤسسه سنتا-فی و نویسنده‌ی اصلی این مطالعه.

"آن‌ها مشاهده‌ی کاری را که همسایگانشان انجام می‌دادند و از آن مثال‌ها می‌آموختند. ترکیبی از ایده‌های جدید از کتاب‌ها و تأثیر دادگاه‌های نزدیک شرایط مناسبی برای گسترش این تعقیب و گریزها فراهم آورد."

شکار جادوگران در اروپا مرکزی در اواخر قرن ۱۵ شروع شد و برای تقریباً ۳۰۰ سال به طول انجامید، که موجب پیگرد حدود ۹۰,۰۰۰ نفر شد و نزدیک به ۴۵,۰۰۰ اعدام رخ داد.

باور به جادوگران و جادوی سیاه قرن‌ها در فرهنگ اروپایی موجود بود، اما سطح تعقیب گسترده و سیستماتیکی که در این دوره رخ داد بی‌سابقه بود.

به گفته دوتن-اسنیتکر، اختراع چاپخانه باعث انتشار سریع ایده‌های مرتبط با جادوگری شد که به‌طور متداول به محافل فکری کوچک مانند محققان مذهبی و بازپرس‌های محلی محدود بوده است.

مشهورترین این انتشارات Malleus Maleficarum بود، که هم به‌عنوان راهنمای علمی و هم عملی برای شناسایی، بازجویی و محاکمه جادوگران عمل می‌کرد.

دوتن-اسنیتکر توضیح می‌دهد که وقتی این راهنماها در دسترس عموم قرار گرفت، چارچوبی برای نحوه‌ی اداره جادوگری مظنون در جوامع محلی فراهم کرد.

تعقیب ۳۰۰ ساله

برای مطالعه آن‌ها، دوتن-اسنیتکر و همکارانش به جای نگاه به عوامل اقتصادی و محیطی کلی، بر روی انتشار ایده‌های جدید درباره جادوگری از طریق شبکه‌های اجتماعی و تجاری و چگونگی تأثیرگذاری آن‌ها بر رفتارها به‌صورتی کند اما قوی تمرکز کردند.

آن‌ها داده‌های زمانی درباره دادگاه‌های جادوگری و انتشار راهنماهای شکار جادوگران را از ۵۵۳ شهر در اروپا مرکزی بین ۱۴۰۰ تا ۱۶۷۹ تحلیل کردند، زمانی که کاهش ملموسی در هر دو فراوانی و شدت تعقیب‌ها مشاهده شد.

یافته‌های آن‌ها نشان می‌دهد که پس از انتشار هر نسخه جدید از Malleus Maleficarum افزایش عمده‌ای در دادگاه‌های جادوگری دیده شد.

با این حال، نزدیک بودن به چاپخانه نمی‌تواند تعیین کند که آیا یک شهر دادگاه جادوگری برگزار خواهد کرد؛ تأثیر شهرهای همسایه نقش به همان اندازه مهمی داشت.

همچنان که یک شهر شیوه‌های مندرج در Malleus Maleficarum را اجرا کرد، شهرهای نزدیک اغلب از یکدیگر آموختند و عملکردهای یکدیگر را تقلید کردند.

این فرآیند، که دوتن-اسنیتکر و همکاران او به آن انتشار ایده‌ای می‌گویند، اغلب سال‌ها به طول می‌انجامید زیرا مردم در شهرها و روستاها نیاز به زمان داشتند تا ایده‌های جدید درباره جادوگری را درک کنند و آن‌ها را به رفتار تبدیل کنند.

اما زمانی که این ایده‌ها جا افتاد، تأثیر زیادی داشت که در سراسر قاره پخش شد.

اگرچه تحقیقات بر دادگاه‌های جادوگری تاریخی متمرکز است، دوتن-اسنیتکر توازی‌های مدرنی واضحی در نحوه‌ی وقوع تغییرات اجتماعی بزرگ می‌بیند.

"فرآیند پذیرش دادگاه‌های جادوگری شبیه به نحوه‌ای است که دولت‌های مدرن سیاست‌های جدید را امروز اتخاذ می‌کنند،" گفت دوتن-اسنیتکر. "اغلب با تغییر در ایده‌ها آغاز می‌شود، که از طریق شبکه‌های اجتماعی تقویت می‌شوند. با گذشت زمان، این ایده‌ها جای خود را پیدا کرده و رفتار جامعه‌ها را تغییر می‌دهند."