سد تامس: آیا سیستم دفاعی سیل لندن به پایان زمان خود نزدیک میشود؟
در حالی که لندن چهلمین سالگرد سد نمادین تامس خود را جشن میگیرد، سوالاتی در مورد آینده این سیستم حیاتی دفاع از سیل مطرح شده است.
این سد که توسط ملکه الیزابت دوم در ۸ می ۱۹۸۴ افتتاح شد، به عنوان یک دیوار محکم در برابر جزر و مدهای تهدیدکننده قلب یکی از مهمترین مراکز اقتصادی جهان ایستاده است. با این حال، بحران اقلیمی که به سرعت در حال شدت گرفتن است، پایداری بلندمدت آن را در معرض تردید قرار داده است.
سد تامس که ۵۲۰ متر از رودخانه در وولویچ ریچ، گرینویچ را در بر میگیرد، به منظور حفاظت از لندن در برابر سیلهای فاجعهباری مانند سیل دریای شمال در سال ۱۹۵۳ طراحی شده است. آن فاجعه، که جان ۳۰۰ نفر را گرفت و خسارتی معادل ۱ میلیارد پوند در امروز را وارد کرد، آسیبپذیری لندن در برابر خشم دریا را به نمایش گذاشت.
«سیل ۱۹۵۳ به وضوح نشان داد که لندن و مناطق اطراف آن در برابر جزر و مدها در معرض خطر هستند و که دفاعیات موجود ناکافی هستند.» این حقیقت تلخ در گزارشی پس از سیل توسط وزارت کشاورزی و شیلات بیان شد. این آگاهی روشن منجر به بیش از یک دهه ساخت و ساز شد که در نهایت به تکمیل سد منجر شد.
طراحی پیچیده سد تامس
مهندسی سد شگفتانگیز است. ده دروازه فولادی توخالی که توسط پایههای عظیم پشتیبانی میشوند، رودخانه را به شش بخش قابل ناوبری تقسیم میکنند. چهار دروازه مرکزی ۲۰ متر ارتفاع دارند، ۶۱ متر عرض و هر کدام ۳۷۰۰ تن وزن دارند. سیستمهای هیدرولیکی میتوانند این دروازهها را از حالت افقی در بستر رودخانه به حالت عمودی در کمتر از ۱۵ دقیقه بالا ببرند و دیواری محکم در برابر جزر و مدهای ورودی ایجاد کنند.
سیستمهای نظارتی پیشرفته قهرمانان ناشناخته سد هستند. سازمان محیط زیست به حسگرها و روشهای پیشبینی برای تشخیص شرایط خطرناک تکیه میکند. سرعت باد، فشار جوی، بارندگی، وضعیت دروازهها و سطوح آب به طور مداوم نظارت میشوند و به اپراتورها امکان پاسخگویی سریع به تهدیدات احتمالی را میدهند.
از زمان افتتاح، سد تامس بیش از ۲۰۰ بار استفاده شده و به طور موفقیتآمیزی از لندن در برابر ویرانیهای مشابه سال ۱۹۵۳ محافظت کرده است. بدون آن، یک رویداد بزرگ سیل میتواند مناطق با ارتفاع کم مثل آیل آف داگز و کنری وارف را در ظرف یک ساعت غرق کند. بیش از ۱.۲۵ میلیون نفر در معرض خطر فوری قرار میگیرند و صدها هزار نفر دیگر توسط اختلالات در زیرساختهای حیاتی متاثر خواهند شد. نشانههایی مانند برج لندن، مجلس پارلمان و مجموعه فرهنگی سواحل جنوبی در معرض خطر خواهند بود. خسارت اقتصادی احتمالی بیش از ۸۰ میلیارد پوند برآورد میشود.
آبهای نامشخص
با این حال، سد اکنون با آینده نامشخصی روبرو است. پیشبینیهای اولیه برای حفظ کارایی آن بین سالهای ۲۰۳۰ و ۲۰۷۰ بود که این پیشبینیها بر اساس دادههای اقلیمی از یک دوره متفاوت بود. سرعت فزاینده افزایش سطح دریا و فراوانی بیشتر رویدادهای آّب و هوایی شدید بسیاری از این پیشبینیها را منسوخ کرده است.
دکتر ریچارد بلور، عضو تیم مدیریت پروژه سد تامس، بیش از یک دهه پیش هشدار داد که سد برای مقابله با طوفانهای شدیدتر و افزایش سطح دریا طراحی نشده است. او خواستار بررسی فوری یک سد جایگزین شد.
چندین ایده برای جایگزین سد کنونی پیشنهاد شده است. این ایدهها شامل تعمیرات اساسی، ساخت سدی بیشتر در پاییندست رودخانه و ایجاد مناطق سیل عمدی در مناطق کمجمعیت برای کاهش فشار در هنگام جزر و مد است.
با وجود این نگرانیها، اقدامات جدید تا دستکم دهه ۲۰۴۰ برنامهریزی نشده اند. این زمانبندی لندننشینان را با دورهای نگرانکننده از نامشخصی روبرو میکند زیرا سد به پایان بازه پیشبینیشده خود نزدیک میشود.
سد تامس به عنوان یک شاهکار انسانی و دوراندیشی ایستاده است. خانههای پایهای آن، طراحی شده توسط سر راجر والترز فقید، نشان میدهند که حتی ساختارهای بزرگ خدمات عمومی نیز میتوانند با سبک و جذابیت طراحی شوند. با این حال، سد در تقاطعدهه پنجم خدمات خود است.
سالهای آینده برای تعیین آینده دفاع سیل لندن حیاتی خواهد بود. با ادامه افزایش سطح دریاها و فراوانی بیشتر رویدادهای آب و هوایی شدید، کارایی سد تامس آزموده خواهد شد. سیلاب بزرگ بعدی که این نگهبان پیر را به چالش بکشد ممکن است هماکنون در دریای شمال ایجاد شده باشد.
سد تامس به طور خاموش بر لندن نظارت میکند، نگهبانی خاموش در برابر تیدهای رو به افزایش. اما با عمیقتر شدن بحران اقلیمی، سوال باقی میماند: این راهکار قرن بیستمی تا چه مدت میتواند جلوی آبهای دنیای به سرعت در حال تغییر قرن بیست و یکم را بگیرد؟