تکنولوژی
سیاره نهم: اخترشناسان ممکن است در عرض چند ماه دنیای گریزان را کشف کنند
سال‌هاست دانشمندان در حال بررسی مناطق دوردست منظومه شمسی برای یافتن سیاره نهم بوده‌اند. با شروع به کار رصدخانه ورا سی. روبین در سال 2025، احتمال کشف این سیاره بیشتر می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که سیاره نهم ممکن است تأثیر گرانشی زیادی بر اجسام دیگر در کمربند کویپر داشته باشد. با این حال، همه دانشمندان با این فرضیه موافق نیستند و برخی معتقدند که این انحرافات مداری به دلیل نقص در مشاهدات است.
برای سال‌ها، دانشمندان به بررسی مناطق دوردست منظومه شمسی پرداخته‌اند تا سیاره نهم را پیدا کنند. در حالی که پلوتو در سال ۲۰۰۶ به سیاره کوتوله تنزل یافت، برخی پژوهشگران معتقدند که دنیایی حتی بزرگتر از پلوتو در آن سوی منظومه شمسی وجود دارد که در انتظار کشف است. بعد از همه، اورانوس و نپتون خیلی دیرتر از همسایگان نزدیک‌تر ما کشف شدند. ممکن است سیاره دیگری وجود داشته باشد که ما هنوز قابلیت مشاهده آن را نداریم، اما این می‌تواند به زودی تغییر کند. "ممکن است سیاره نهم در اولین سال رصدخانه ورا سی. روبین کشف شود."، گفت مایک براون، اخترشناس کلتک، در یک مصاحبه با Interesting Engineering. با شروع به کار رصدخانه روبین در سال ۲۰۲۵، ممکن است به زودی شاهد یک "اضافه شدن تازه" به منظومه شمسی خود باشیم.
چرا دانشمندان معتقدند که سیاره نهم وجود دارد؟ اگر سیاره نهم وجود داشته باشد، دانشمندان معتقدند که این سیاره میلیاردها مایل دورتر از خورشید نسبت به سیارات معروف منظومه شمسی ما است. مانند ماده تاریک، این سیاره هرگز به طور مستقیم مشاهده نشده است، اما ممکن است به دلیل تأثیرات گرانشی آن بر اجسام نزدیک، وجود داشته باشد. در سال 2004، دانشمندان مشاهده کردند که سدنا، یک سیاره کوتوله محتمل بعد از کمربند کویپر، مدار غیرعادیی به دور خورشید دارد. این نشان می‌داد که مدار آن ممکن است تحت تأثیر جسمی ناشناخته با جرم زیاد در منطقه بیرونی منظومه شمسی باشد. سپس، در سال 2014، اخترشناسان اعلام کردند که جسم کوچکی در کمربند کویپر با مداری نامتقارن پیدا کرده‌اند. کشف جسم ۲۰۱۲ VP113 اعتبار بیشتری به فرضیه سدنا داد زیرا سدنا و 2012 VP113 مدارهای مشابهی داشتند. براون و همکارش، پس از کشف اجسام دورترین در کمربند کویپر با مدارهای بسیار کشیده که از نزدیکی نپتون و بقیه اجسام دور می‌شوند، فرضیه سیاره نهم را پیشنهاد کردند.
براون، که یکی از کشف‌کنندگان سدنا نیز هست، همچنین به بررسی جایگزین‌های دیگر پرداخت. بعضی از فرضیه‌های اولیه آنها، قبل از اینکه متوجه شوند که تمامی این اجسام به یک جهت جمع شده‌اند، این بود که مدارهای بسیار کشیده که از نپتون دور می‌شوند، زمانی به وجود آمده‌اند که ستاره‌ای نزدیک به خورشید در اوایل تاریخچه منظومه شمسی آمده بود. در نهایت، آنها معتقدند که برخی اجسام دورتر معروف در منظومه شمسی ما به گونه‌ای رفتار می‌کنند که گویی سیاره بزرگی مدارشان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
آیا ما می‌توانیم سال آینده سیاره نهم را مشاهده کنیم؟ برخلاف ماده تاریک، براون معتقد است که ما به زودی می‌توانیم سیاره نهم را به طور مستقیم مشاهده کنیم. رصدخانه ورا سی. روبین در شیلی قرار است در سال 2025 افتتاح شود. این رصدخانه که به طرز چشمگیری جدید است، به مدت 9 سال ساخته شده و هزینه‌ای برابر با 1.9 میلیارد دلار دارد. این رصدخانه آسمان شب را به شکلی که هرگز پیش از این نبوده است، مشاهده خواهد کرد. به‌طور خاص، برای براون و دیگر پشتیبان‌های سیاره نهم، این احتمالاً می‌تواند سیاره نهم را پیدا کند.
سیاره نهم می‌تواند تا حدود هفت برابر جرم زمین باشد. پس چرا اخترشناسان هنوز آن را مشاهده نکرده‌اند؟ یک پاسخ ممکن این است که آن‌قدر دور است که نور خورشید به سختی به دنیای دور دست می‌رسد. پاسخ دیگر این است که اصلاً وجود ندارد.
همه دانشمندان به سیاره نهم باور ندارند. در حالی که براون و تیمش چندین فرضیه مختلف را که می‌تواند بی‌نظمی مداری اجسام کمربند کویپر را توضیح دهد، رد کرده‌اند، همه دانشمندان متقاعد نشده‌اند. سامانتا لار، اخترشناس دانشگاه رجینا در کانادا، معتقد است که این نکات در مدارها به دلیل ضعف در مشاهدات است.
لار از بخشی از پروژه تحقیقاتی مبدا سیستم بیرونی منظومه شمسی (OSSOS) بود، همکاری 40 اخترشناس از هشت کشور شده است که هدف آنها کشف و دنبال کردن اجسام کمربند کویپر (KBOs) بود. در طول پنج سال، آنها از تلسکوپ کانادا-فرانسه-هاوایی برای یافتن 800 KBO جدید استفاده کردند که تقریباً تعداد KBOهای معروف با مدارهای به خوبی اندازه‌گیری شده را دو برابر کرد.
با این حال، براون و همکارانش همچنان مطمئن و بی‌تفاوت باقی می‌مانند. براون به نقد فرضیه خود به عنوان مثالی سالم از فرآیند علمی نگاه می‌کند. او گفت: "دانشمندان به طور طبیعی شکاک هستند." و برای یک ادعای بزرگ مثل این، آنها به‌طور مناسبی فوق‌العاده شکاک هستند. در نهایت، ما باید آن را پیدا کنیم تا قوی‌ترین مورد را بسازیم.
