پارک فناوری پردیس، آما یا همآوا؛ چه کسی چراغ کارخانه را روشن نگه خواهد داشت؟
اکنون قرارداد اجاره کارخانه در چه وضعیتی است؟
انتهای سال ۱۴۰۲ با همراهی آما قرارداد را به مدت یک سال تمدید کردیم. پس از تمدید قرارداد تلاش کردیم با حضور مؤثر در کارخانه بتوانیم خدمات بیشتری به شرکتها و تیمهای فنآور داده شود.
برهمین اساس مدیریت پارک بسیار حامی بودند و موضوعات مرتبط با مالیات حقوق را برای تمام فضاها و حتی تیمهای استارتاپی در کارخانه نوآوری آزادی اجرا کردند. آنها در این مدت زحمات زیادی کشیدند و با سختیهای متعددی مواجه شدند.
الان کدام سوله ها طرف قرارداد هم آوا هستند؟
در گذشته پنج تا از سولهها در اختیار پارک و پنج سوله در اختیار همآوا بود. یکپارچگی در قرار دادهای داخلی میتواند مسیر مذاکره با شرکت آما را تسهیل کند.
با این شرایط ادامه فعالیت کارخانه به چه شکل خواهد بود؟
اینجا ملک آما است در هیأت مدیره همآوا و دیگر شرکتهای مستقر در کارخانه مالکیت آما مورد احترام و تأکید همگان است. اگر آما موافق ادامه حضور ساکنان اینجا نباشد باید این را پذیرفت.
یکی از مواردی که در جریان مذاکرات به شرکت آما منتقل کردیم که منجر به تمدید قرارداد شد این بود که شرکت هم آوا و شرکتهای مستقر در پارک هزینه زیادی را صرف آبادانی و رونق کارخانه کردهاند و امروز محل شرکت آما بزرگترین مرکز نوآوری در ایران و خاورمیانه است. اما به دلایل مختلف تا کنون این توافق شکل نگرفته است مثلاً ممکن است ملکی که برای تهاتر پیشنهاد شده مورد تائید آما نبوده یا موارد دیگری از این دست.
پس موضوع خرید مستقیم توسط پارک مطرح نیست؟
قاعدتاً باید تهاتر شکل بگیرد. اما در نهایت آما باید پیشنهادات دولت و پارک را بپذیزد.
اگر تا آخر سال این اتفاق شکل نگیرد پس از هماهنگی و مشورت با مدیریت پارک باید مذاکرات مستقیم میان همآوا و آما که طرفین قانونی قرارداد هستند، شروع شود تا شاید بتوانیم برای یکی دو سال دیگر قرارداد را تمدید کنیم و طی این مدت هزینه خرید یا مکان مناسب برای تهاتر تأمین شود.
به نظر می رسد یکی از مشکلاتی که قبلاً ایجاد شده بود به دلیل حضور پارک بود. منظورم همان نامه ای است که آقای رحمانی در آن به احترام به حقوق مالکانه آما اشاره کرده بودند.
متأسفانه در گذشته در مسیر مذاکرات حاکمیت شرکتی آما توسط برخی افراد رعایت نشده بود. تا الان هم با همراهی آما اینجا هستیم.
اما به نظر می رسد پارک پردیس یک رویکرد مستقل به این موضوع دارد. چون نامه سعید رحمانی باعث گله مدیران پارک شد.
رویکرد آقای رحمانی این بود که نمیشود جزیرهای عمل کرد مثلاً پارک مستقل مذاکره کند برخی از شرکتهای فنآور و یا هم آوا به تنهایی وارد مذاکره شوند. چرا که در همه کشورها دولتها رویکرد حمایتی به شکلگیری و امتداد فعالیت مراکز نوآوری دارند.
پس شما موافق حضور پارک هستید.
همانطور که گفتم در مراکز نوآوری حضور پارک مؤثر است بخصوص که شرکتهای مستقر در کارخانه میتوانند از مزایای پارک پردیس و معافیتهایی برخوردار باشند. روزانه 3 تا 4 هزار نفر اینجا تردد دارند همراهی و تسهیلگری پارک مؤثر است.
البته این شائبه هم پیش آمده که به واسطه پارک پردیس، کارخانه می تواند اینترنت طبقاتی دریافت کند.
من تا حالا این موضوع را در کارخانه نشنیدم که کسی از اینترنت طبقاتی استفاده کند. تمام هفت بهرهبرداری که در کنار همآوا اینجا حضور دارند مجموعههای خصوصی هستند.
بهره برداران کارخانه هنوز هم تمایل به خرید زمین کارخانه دارند؟ ضمن اینکه پارک فناوری هم یکی دیگر از خریداران است.
بله یک سری از مجموعههایی که اینجا حضور دارند توانایی مالی این خرید را دارند اما این توانایی برای برخی دیگر وجود ندارد. تا آنجایی که اطلاع دارم پارک پردیس بعنوان دولت به دنبال افزایش تصدیگری خود از طریق مالکیت نیست و منابع مالی لازم را هم برای خرید ندارد.
شما در جریان هستید که چه گزینه های از طرف معاونت علمی برای تهاتر با این ملک پیشنهاد شده است؟
من اطلاعی از این موضوع ندارم. اما میدانم که گزینههای مختلفی هم در تهران و هم در شهرستانها پیشنهاد شده ولی هنوز مورد پذیرش آما قرار نگرفته است.
با خروج هایی که اخیراً سرآوا داشته فکر می کنم خودش هم می تواند این ملک را خریداری کند درست است؟
رویکردی که از همان ابتدا در فرهنگ خانواده سرآوا وجود داشت این بود که روی ملک سرمایهگذاری نشود. چرا که این شرکت در حال اگزیت کامل است.
اگر این مذاکرات به نتیجه نرسد، شما برنامه دیگری هم دارید؟
اسناد مالی ما کاملاً شفاف است. هم آوا قبل از شکلگیری کارخانه در قالب آواتک و شزان فعالیت میکرده بعد از تشکیل کارخانه به هم آوا تمدید شد و چه کارخانه تمدید شود یا نشود هم آوا به فعالیت خود ادامه خواهد داد اما کارخانه نوآوری آزادی نقطه امید همه کارآفرینان ایران است و ما برای زنده ماندن کارخانه آزادی همه تلاش و همراهیمان را با آما و پارک و دیگر شرکتهای مستقر در کارخانه انجام خواهیم داد تا باهم چراغ کارخانه را روشن نگه داریم.
در مورد برنامه های آتی هم آوا هم توضیح دهید.
تیم و هیأت مدیره با جدیت برنامههای توسعه همآوا را دنبال میکند و خودمان را محدود به کارخانه نمیدانیم. ضمن اینکه تا یک سال آینده فضاها و شعبههای دیگری هم به زاویه اضافه خواهند شد.
یعنی به دنبال توسعه خارج از تهران هستید.
محدودیتی نداریم و امیدواریم بتوانیم حضور مؤثری در زیست بوم نوآوری کشور داشته باشیم.
اکنون در کارخانه نوآوری چند نفر و چند تیم مشغول فعالیت هستند؟
آخرین آماری که از سوی پارک منتشر شده بود نشان میداد حدود ۲۰۰ تیم در کارخانه مستقر هستند. تا جایی که از بخشهای مختلف کارخانه اطلاع دارم اکنون صندلی خالی در بخشهای مختلف وجود ندارد و افرادی که برای فعالیت در اینجا تقاضا میکنند در لیست انتظار قرار میگیرند.
پس در پایان می توانیم بگوئیم نسبت به ادامه فعالیت کارخانه خوشبین هستید.
بله با نگاه حمایتی که هیأت مدیره و سهامداران محترم شرکت آما به جریان کارآفرینی در کشورو جوانان کارآفرین دارند واز طرفی شرکت آما در صدد ورود به زیست بوم نوآوری در صنعت الکترود استی. امیدواریم با همدلی و همراهی مدیریت محترم پارک، معاونت علمی، شرکتهای مستقر در کارخانه و دیگر فعالان زیست بوم قراردادی منصفانه و شفاف با شرکت آما ببندیم و چراغ کارخانه را روشن نگه داریم.
قرارداد اجاره کارخانه نوآوری آزادی دو ماه دیگر به اتمام میرسد و هنوز تکلیف تمدید آن مشخص نشده است. پارک فناوری پردیس مذاکرات با آما را پیش میبرد که آن نیز به نتیجه نرسیده و ممکن است همآوا دوباره برای تمدید قرارداد اجاره اقدام کند. معاونت علمی هم نتوانسته برای تهاتر با ملک کارخانه پیشنهادهای جذابی بدهد و میتوان گفت اعضای کارخانه مانند آبان سال گذشته دوباره در برزخ ماندن و رفتن ایستادهاند. در این شماره پیوست با حامد انتظاریان مدیرعامل همآوا گفتوگو کردهایم که وضعیت فعلی کارخانه و آنچه را در یک سال گذشته بر آن رفته است توضیح میدهد. او به ادامه این مسیر امیدوار است و از برنامههای توسعه این شرکت مثل شعبه زاویه در زاهدان و چند شهر دیگر میگوید.
اکنون قرارداد اجاره کارخانه در چه وضعیتی است؟
انتهای سال ۱۴۰۲ با همراهی آما قرارداد را به مدت یک سال تمدید کردیم. هیأت مدیره شرکت آما با همدلی شرایط کارخانه را درک کردند، فعالیت تیمهایی که در کارخانه مستقر هستند را دیدند و همکاری و همدلی زیادی نشان دادند. این قرارداد با یک نگاه منطقی تا پایان سال ۱۴۰۳ تمدید شد. با توجه به زمان اتمام قرارداد از انتهای سال ۱۴۰۳ کارخانه نوآوری عملاً قراردادی ندارد. پس از تمدید قرارداد تلاش کردیم با حضور مؤثر در کارخانه بتوانیم خدمات بیشتری به شرکتها و تیمهای فنآور داده شود.
برهمین اساس مدیریت پارک بسیار حامی بودند و موضوعات مرتبط با مالیات حقوق را برای تمام فضاها و حتی تیمهای استارتاپی در کارخانه نوآوری آزادی اجرا کردند. افراد و تیمهایی که عضویت پارک را داشته باشند میتوانند ازاین موضوع انتفاع ببرند. موارد دیگری هم بوده به عنوان مثال معافیت عملکرد که در پارکهای علموفناوری اعمال میشود خوشبختانه در کارخانه هم اجرا میشود. حضور پارک از منظر تسهیلگیری و حمایت بسیار مهم بود. ضمن اینکه امنیت و تأمین هراستی هم از سوی پارک انجام شده است. آنها در این مدت زحمات زیادی کشیدند و با سختیهای متعددی مواجه شدند.
الان کدام سوله ها طرف قرارداد هم آوا هستند؟
در گذشته پنج تا از سولهها در اختیار پارک و پنج سوله در اختیار همآوا بود. ولی از ابتدای سال جاری هر 10 تا سوله طرف قرارداد همآوا شدند و با همآوا قرارداد آنها منعقد شد. دو تا از مجموعهها به نامهای هنام فارمد و ویکست با هم آوا قرارداد نداشتند طی جلسهای که با حضور مهندس صفارینیا شکل گرفت این دو مجموعه هم اکنون طرف قرارداد همآوا هستند. یکپارچگی در قرار دادهای داخلی میتواند مسیر مذاکره با شرکت آما را تسهیل کند.
با این شرایط ادامه فعالیت کارخانه به چه شکل خواهد بود؟
اینجا ملک آما است در هیأت مدیره همآوا و دیگر شرکتهای مستقر در کارخانه مالکیت آما مورد احترام و تأکید همگان است. مواردی مثل سرقفلی یا هر چیزی شبیه این که باعث شود بتوان بدون رضایت آما از ملک استفاده کرد وجود ندارد. آنها تصمیمگیرنده هستند و ما هم بعنوان مستأجر تابع قانون هستیم. اگر آما موافق ادامه حضور ساکنان اینجا نباشد باید این را پذیرفت.
یکی از مواردی که در جریان مذاکرات به شرکت آما منتقل کردیم که منجر به تمدید قرارداد شد این بود که شرکت هم آوا و شرکتهای مستقر در پارک هزینه زیادی را صرف آبادانی و رونق کارخانه کردهاند و امروز محل شرکت آما بزرگترین مرکز نوآوری در ایران و خاورمیانه است. ولیکن به خاطرشرایط اقتصادی کشور هیچکدام از این هزینهها که در سال 97 و 98 انجام شد، مستهلک نشدهاند و همچنان شرکتها در حال هزینه و بهرهبرداری هستند. به همین دلیل تخلیه این ملک آسیب جدی به اقتصاد دیجیتال و شرکتهای دانش بنیان میزد که با همراهی شرکت آما سال قبل تمدید شد. و امیدواریم بازهم بتوانیم به تعامل برسیم و ادامه دهیم.
با توجه به اینکه به پایان سال نزدیک هستیم اکنون باید مذاکرات را شروع کنیم. اینکه تا الان چرا مذاکرات شروع نشده به این دلیل است که پارک تمام ظرفیتهای خود را برای خرید کارخانه به کار گرفته است. اما نهادهای دولتی محدودیتهای خاص خود را دارند. به عنوان یکی از اعضای هیأت اجرایی کارخانه میدانم که آنها تمام تلاش خود را برای رسیدن به راهحل فعال کردهاند. اما به دلایل مختلف تا کنون این توافق شکل نگرفته است مثلاً ممکن است ملکی که برای تهاتر پیشنهاد شده مورد تائید آما نبوده یا موارد دیگری از این دست.
پس موضوع خرید مستقیم توسط پارک مطرح نیست؟
قاعدتاً باید تهاتر شکل بگیرد. با توجه به فعالیت همه شرکتها، پارک پردیس و هم آوا؛ ملک آما ارزشمند شده است و شرایط خاصی دارد و باید ملک ارزندهای برای توافق پیشنهاد شود، آنها معتقدند این اتفاق هنوز نیافتاده است. اما در جریان هستم که آقای عظیمیان و آقای هزاوه به شدت پیگیر این موضوع هستند و وقت و انرژی زیادی برای آن گذاشتهاند. اما در نهایت آما باید پیشنهادات دولت و پارک را بپذیزد.
اگر تا آخر سال این اتفاق شکل نگیرد پس از هماهنگی و مشورت با مدیریت پارک باید مذاکرات مستقیم میان همآوا و آما که طرفین قانونی قرارداد هستند، شروع شود تا شاید بتوانیم برای یکی دو سال دیگر قرارداد را تمدید کنیم و طی این مدت هزینه خرید یا مکان مناسب برای تهاتر تأمین شود.
به نظر می رسد یکی از مشکلاتی که قبلاً ایجاد شده بود به دلیل حضور پارک بود. منظورم همان نامه ای است که آقای رحمانی در آن به احترام به حقوق مالکانه آما اشاره کرده بودند.
متأسفانه در گذشته در مسیر مذاکرات حاکمیت شرکتی آما توسط برخی افراد رعایت نشده بود. و این موضوع توسط پارک بیان نداشته بود افراد دیگری پیشنهادات غیر قانونی داده بودند که با مخالفت معاون وقت علمی روبرو شد. از طرفی رایزنی با برخی از سهامداران اما انجام میشد ولی نگاه آما این بود که ما یک شرکت هستیم و این موضوع باید در هیأت مدیره تعیین شود. یعنی اینگونه نیست که یکی دو تا از سهامداران آما تصمیمگیر باشند. همین مسأله منجر به کدورت شده بود و با برخی صحبتهای نادرست در مورد ملک کارخانه این حس هم به آما القا شده بود که ممکن است ملک مصادره و تصاحب شود. آن افرادی هم که صحبت کرده بودند تصمیمگیر نبودند. در جلساتی که شکل گرفت هیأتمدیره همآوا تلاش کرد به آما این موضوع را به صراحت منتقل کند ما بعنوان بخش خصوصی مطلقا چنین نگاهی نداریم. این ملک برای آما است و ما هم مستأجر هستیم. تا الان هم با همراهی آما اینجا هستیم.
اما به نظر می رسد پارک پردیس یک رویکرد مستقل به این موضوع دارد. چون نامه سعید رحمانی باعث گله مدیران پارک شد.
رویکرد آقای رحمانی این بود که نمیشود جزیرهای عمل کرد مثلاً پارک مستقل مذاکره کند برخی از شرکتهای فنآور و یا هم آوا به تنهایی وارد مذاکره شوند. ایشان بحثشان این بود که همه باید کنارهم جمع شویم و تک روی صورت نگیرد و مجموعهای مجموعه دیگر را حذف نکند. با تعامل و از مسیر قانونی نه فرا قانونی با آما مذاکره کنیم و به آنها فشار یا چیزی را تحمیل نکنیم ضمن رعایت اصول حاکمیت شرکتی و مالکیت آما از آنها همراهی طلب کنیم که چراغ کارخانه روشن بماند. توصیه ایشان هم همواره به ما این بوده و هست که همه بازیگران زیست بوم باید همراه هم باشیم بخصوص نقش پارک نباید کم رنگ شود. چرا که در همه کشورها دولتها رویکرد حمایتی به شکلگیری و امتداد فعالیت مراکز نوآوری دارند.
پس شما موافق حضور پارک هستید.
همانطور که گفتم در مراکز نوآوری حضور پارک مؤثر است بخصوص که شرکتهای مستقر در کارخانه میتوانند از مزایای پارک پردیس و معافیتهایی برخوردار باشند. از اردیبهشت ۱۴۰۳ بحث مالیات حقوق برای اعضای اینجا اجرایی شد، برای این موضوع هم مهندس عظیمیان تلاش زیادی کردند تا نظر هیأت رئیسه پارک را جلب کنند. ضمن اینکه از ابتدا ما معافیت عملکرد هم داشتیم. حضور پارک در کارخانه نقش تسهیلگری مهمی داشته است. بهعنوان مثال مجموعهای مانند ویکست میتواند از اینجا پخش زنده داشته باشد و به صورت آنلاین برای صدا و سیما برنامه پخش کند. اگر هراست معاونت و پارک اینجا نبودند به آنها این اجازه داده نمیشد. روزانه 3 تا 4 هزار نفر اینجا تردد دارند همراهی و تسهیلگری پارک مؤثر است.
البته این شائبه هم پیش آمده که به واسطه پارک پردیس، کارخانه می تواند اینترنت طبقاتی دریافت کند.
من تا حالا این موضوع را در کارخانه نشنیدم که کسی از اینترنت طبقاتی استفاده کند. تمام هفت بهرهبرداری که در کنار همآوا اینجا حضور دارند مجموعههای خصوصی هستند.
بهره برداران کارخانه هنوز هم تمایل به خرید زمین کارخانه دارند؟ ضمن اینکه پارک فناوری هم یکی دیگر از خریداران است.
بله یک سری از مجموعههایی که اینجا حضور دارند توانایی مالی این خرید را دارند اما این توانایی برای برخی دیگر وجود ندارد. نگاهی که در همآوا وجود دارد این است که بهترین روش، همان مدلی است که در پارک پردیس پیادهسازی شده است. یک فضایی به عنوان پارک است و هر بهرهبرداری سهم خودش را خریداری کرده است. اتفاق خوشایند این است که با این نگاه مجموعهها میتوانند نگاه بلندمدت داشته باشند و برنامههای خود را با آیندهنگری بهتری انجام دهند. ضمن اینکه عدد بزرگی که برای زمین کارخانه ارزشگذاری شده است بین چند مجموعه تقسیم میشود. خرید این ملک کار سادهای نیست. تا آنجایی که اطلاع دارم پارک پردیس بعنوان دولت به دنبال افزایش تصدیگری خود از طریق مالکیت نیست و منابع مالی لازم را هم برای خرید ندارد.
شما در جریان هستید که چه گزینه های از طرف معاونت علمی برای تهاتر با این ملک پیشنهاد شده است؟
من اطلاعی از این موضوع ندارم. اما میدانم که گزینههای مختلفی هم در تهران و هم در شهرستانها پیشنهاد شده ولی هنوز مورد پذیرش آما قرار نگرفته است.
با خروج هایی که اخیراً سرآوا داشته فکر می کنم خودش هم می تواند این ملک را خریداری کند درست است؟
رویکردی که از همان ابتدا در فرهنگ خانواده سرآوا وجود داشت این بود که روی ملک سرمایهگذاری نشود. چرا که سرآوا یک شزکت سرمایهگذاری خطرپذیر است که روی ایده جوانان سرمایهگذاری میکند و شرکت خرید ملک نبوده همان زمان که کارخانه آزادی توسط سعید رحمانی جانمائی شد، سرآوا توان خرید کارخانه را داشت. اما نگاه این است که سرآوا روی ملک سرمایهگذاری نمیکند و هدف آنها سرمایهگذاری روی استارتآپها و نخبگان است. این نگاه هنوز هم به قوت خود باقی است. نکته دیگر این است که سرآوا یک صندوق بوده که برای سرمایهگذاری تشکیل شده و با پایان یافتن ماموریت صندوق و پس از خروج مبالغ حاصل از خروج سرآوا بین اعضای آن تقسیم شدهاند و در واقع پولی برای سرآوا در نظر گرفته نشده است. چرا که این شرکت در حال اگزیت کامل است.
اگر این مذاکرات به نتیجه نرسد، شما برنامه دیگری هم دارید؟
اسناد مالی ما کاملاً شفاف است. همآوا در سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ یک حاشیه سود حدود ۵ درصدی سود گرفته است. این عدد حتی به اندازهای نبوده که بگوید فضاهای خودم رایگان هستند. حتی برای فضاهای اختصاصی همآوا هم اجاره پرداخت شده است. مذاکراتی که در سال ۱۴۰۲ برای تمدید قرارداد شکل گرفت ادامه همان مسیری است که در سال 97 تعریف شد و هدف آن روشن نگه داشتن چراغ کارخانه است. هم آوا قبل از شکلگیری کارخانه در قالب آواتک و شزان فعالیت میکرده بعد از تشکیل کارخانه به هم آوا تمدید شد و چه کارخانه تمدید شود یا نشود هم آوا به فعالیت خود ادامه خواهد داد اما کارخانه نوآوری آزادی نقطه امید همه کارآفرینان ایران است و ما برای زنده ماندن کارخانه آزادی همه تلاش و همراهیمان را با آما و پارک و دیگر شرکتهای مستقر در کارخانه انجام خواهیم داد تا باهم چراغ کارخانه را روشن نگه داریم.
در مورد برنامه های آتی هم آوا هم توضیح دهید.
تیم و هیأت مدیره با جدیت برنامههای توسعه همآوا را دنبال میکند و خودمان را محدود به کارخانه نمیدانیم. اوایل ماه آینده اولین شعبه زاویه در زاهدان افتتاح میشود و بهدنبال این هستیم که برنامههای شتابدهی را در سیستان و بلوچستان اجرایی کنیم. بنابر تجربهای که با UNDP در چابهار داشتیم معتقدیم در آنجا استعدادهای بسیار خوبی حضور دارند. بهدنبال این هستیم که با همراهی پارک علم و فناوری زاهدان این برنامه را اجرائی کنیم. ضمن اینکه تا یک سال آینده فضاها و شعبههای دیگری هم به زاویه اضافه خواهند شد.
یعنی به دنبال توسعه خارج از تهران هستید.
محدودیتی نداریم و امیدواریم بتوانیم حضور مؤثری در زیست بوم نوآوری کشور داشته باشیم.
اکنون در کارخانه نوآوری چند نفر و چند تیم مشغول فعالیت هستند؟
آخرین آماری که از سوی پارک منتشر شده بود نشان میداد حدود ۲۰۰ تیم در کارخانه مستقر هستند. از نظر تعداد افراد نیز روزانه به صورت میانگین حدود 4 هزار نفر اینجا تردد دارند که سه هزار نفر از این تعداد اینجا مستقر هستند. فقط در فضای متعلق به همآوا حدود ۸۰۰ نفر استقرار دارند. تا جایی که از بخشهای مختلف کارخانه اطلاع دارم اکنون صندلی خالی در بخشهای مختلف وجود ندارد و افرادی که برای فعالیت در اینجا تقاضا میکنند در لیست انتظار قرار میگیرند.
پس در پایان می توانیم بگوئیم نسبت به ادامه فعالیت کارخانه خوشبین هستید.
بله با نگاه حمایتی که هیأت مدیره و سهامداران محترم شرکت آما به جریان کارآفرینی در کشورو جوانان کارآفرین دارند واز طرفی شرکت آما در صدد ورود به زیست بوم نوآوری در صنعت الکترود استی. امیدواریم با همدلی و همراهی مدیریت محترم پارک، معاونت علمی، شرکتهای مستقر در کارخانه و دیگر فعالان زیست بوم قراردادی منصفانه و شفاف با شرکت آما ببندیم و چراغ کارخانه را روشن نگه داریم.