کشتی غرق شده قرن هجدهم در دریای ایران راز ناوگان تجاری روسی را فاش می‌کند
تحقیقات دقیقی دربارهٔ کشتی چوبی غرق شده‌ای که در سواحل مازندران، در جنوب ایران کشف شده است، روشنی تازه‌ای به تجارت دریایی در دریای خزر بخشیده است.
این کشتی چوبی احتمالاً به اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم بازمی‌گردد.
باستان‌شناسان از انجمن بین‌المللی مطالعات مدیترانه‌ای و شرقی (ایتالیا) و دانشکده باستان‌شناسی زیرآب در تهران کار کاوش را انجام دادند.
آن‌ها به کشتی‌ای با طول 28 متر و ساختار چوبی به خوبی حفظ شده شامل بدنه، دکل‌ها و ویژگی‌های داخلی برخورد کردند.
“این کشتی از زیر تپه شنی در شمال روستای زاغمرز بیرون آمد و در طی دو فصل کاوش شد”، پژوهشگران در مقالهٔ مطالعه می‌نویسند.
این کشتی به احتمال زیاد به‌عنوان بخشی از ناوگان تجاری که در دریای خزر تحت تأثیر روس‌ها فعالیت می‌کرد، خدمت می‌کرد.
افزایش سطح دریا کشتی را نمایان ساخت
این کشتی غرق شده در ابتدا زیر یک توده عظیم شن (تپه‌ای سه متری) دفن شده بود.
تغییرات آب و هوایی به افزایش سطح دریای خزر منجر شده است. این آب‌های بالا آمده به مرور زمان تپه شن حفاظتی که کشتی غرق شده را پوشانده بود، فرسوده و نمایان کرده است.
این کشتی چوبی نگاهی اجمالی به تجارت دریایی پر جنب و جوشی ارائه می‌دهد که روزگاری در این منطقه شکوفا بود. دریای خزر برای قرن‌ها مسیر تجاری مهمی بوده و پنج کشور را که در مجاورتش قرار دارند، متصل می‌کند.
با تحلیل ساختار و بار کشتی، باستان‌شناسان می‌توانند تصویر کامل‌تری از تاریخ آن را مونتاژ کنند، از جمله اینکه کجا ساخته شده، به کجا سفر کرده و چه نقشی در تجارت دریایی دریای خزر در آن دوره ایفا کرده است.
جالب‌توجه است که آن‌ها نشانه‌های متعددی را درون خود کشتی غرق شده پیدا کردند که به تأسیس آن در کارگاه‌های کشتی‌سازی روسی که در دریای خزر در قرن هجدهم فعالیت می‌کردند، اشاره دارد.
بقایای مختلف گیاهی
برای شناسایی گونه‌های مختلف چوب‌های به‌کاررفته در ساخت کشتی، نمونه‌های چوب خوشرط به تجزیه و تحلیل میکروسکوپی دقیق با استفاده از تکنیک‌هایی مانند برش‌نازک و میکروسکوپ الکترونی محیطی مجهز شدند.
این کشتی حاوی سبدهایی با مواد گیاهی، عمدتاً بذرهای گندم سیاه بود.
طبق Phys.org ، بقایای گیاهی با آبیار غربال کرده و به تجزیه و تحلیل میکروسکوپی دقیق برای شناسایی گونه‌ها سپرده شده‌اند.
این نمایش نشان داد که ساختار کشتی عمدتاً از چوب کاج اسکاتلندی و صنوبر/ملچ تشکیل شده است. این نشان می‌دهد که چوب به احتمال زیاد از حوضه ولگا یا منطقه قفقاز در روسیه ناشی شده است. علاوه بر این، این کشف شامل ابزاری ساخته شده از چوب صنوبر نیز بود.
چوب کاج کشتی نشان می‌دهد که بین سال‌های 1762 و 1808 ساخته شده است. شواهد تعمیرات صنوبر/ملچ نشان‌دهنده تغییرات دیرتر است. بذرهای گندم سیاه با دوره استفاده فعال کشتی هم‌زمان هستند، که احتمالاً به اوایل قرن بیستم کشیده شده است.
“تاریخ‌گذاری کربن رادیواکتیو و سوابق تاریخی موجود نشان می‌دهد که کشتی بین اواخر قرن هجدهم و نیمه اول قرن نوزدهم ساخته شده و در چندین نوبت تعمیر شده است”، مطالعه یادآور می‌شود.
علاوه بر این، تجزیه و تحلیل شش خانواده گیاه را در بار کشتی شناسایی کرد، با گندم سیاه به‌عنوان بیشترین فراوانی.
بذرهای گندم سیاه احتمالاً از مناطق کشت نزدیک به رودخانه ولگا یا قفقاز ناشی شده است. حضور علف‌های هرز همراه مانند پای گوسفند و پنی‌کرس نشانگر شیوه‌های کشاورزی در منطقه است.
بذرهای گندم سیاه به‌عنوان غذای ملوان‌ها و همچنین یک کالای تجاری ارزشمند در اقتصاد دریایی دریای خزر خدمت کرده است.
یافته‌ها در Journal of Maritime Archaeology منتشر شده است.
