کولوسوس رودز: عروج و سقوط یک شگفتی باستانی

تصور کنید تندیسی چنان عظیم که با هرم بزرگ جیزه رقابت می‌کرد، غول برنزی که روزگاری بر بندر باستانی نظارت می‌کرد. این یک افسانه نبود، بلکه یک دستاورد مهندسی واقعی بود که دنیای باستان را به حیرت وا داشت: کولوسوس رودز.

یکی از هفت شگفتی جهان باستان، کولوسوس رودز، تندیسی برنزی از خدای خورشید یونانی، هلیوس، بود که توسط چارز لیندوز در سال ۲۸۰ قبل از میلاد ساخته شد.

این شاهکار مهندسی که حدود ۱۰۸ فوت (۳۳ متر) ارتفاع داشت، نه تنها با شکوه فانوس دریایی اسکندریه مطابقت داشت، بلکه به عنوان نمادی ماندگار از پیروزی و مقاومت رودز بود.

هدف از ایجاد این اثر بزرگ

کولوسوس یادبود پیروزی رودزی‌ها بر نیروهای مقدونی به رهبری دیمتریوس اول، یک ژنرال زیر نظر اسکندر بزرگ بود. پس از شکست محاصره، رودزی‌ها ماشین‌های جنگی رها شده را برای تأمین مالی ساخت این نماد پیروزی و استقلال استفاده کردند. این تندیس که در ورودی بندر قرار داشت، به عنوان نگهبان رودز و نماد مقاومت و استقلال شهر بود.

اگرچه اغلب با یک مشعل به تصویر کشیده می‌شود، شواهد تاریخی نشان می‌دهد که کولوسوس احتمالاً با بازوهایی در کنار یا باز ایستاده بود. قرارگیری استراتژیک آن نماد پیروزی شهر و به روح آزادی مشابه مجسمه آزادی اشاره داشت که همچنین به عنوان “کولوسوس جدید̶۱; نامیده می‌شود. سون‌تی “کولوسوس جدید” اما لازاروس، که برای حمایت از ساخت مجسمه آزادی نوشته شده بود، این نمادهای آزادی را بیش‌تر به هم مرتبط می‌کند. این شعر به یک پلاک برنزی بر روی پایه مجسمه آزادی حک شده است.

چگونه کولوسوس ساخته شد؟

ساخت کولوسوس بیش از ۱۲ سال طول کشید. برنز، یک آلیاژ قوی از مس و قلع، به دلیل مقاومت در برابر شرایط سخت دریایی انتخاب شد. ساختار اصلی تندیس شامل یک چارچوب آهنی بود که با صفحات برنز با دقت تراشیده شده‌ای پوشیده شده بود که نمای بیرونی هلیوس را شکل می‌داد.

فرایند ساخت شامل کارهای زمینی گسترده‌ای برای حمایت در حین مونتاژ بود که سپس برای آشکار کردن فرم نهایی جمع‌آوری شد. سطح برنزی که از صفحات در هم قفل شده تشکیل شده‌بود، نمای بیرونی بی‌درزی ایجاد کرد. علاوه بر این، چارچوب داخلی آهن و سنگ پشتیبانی اساسی را فراهم می‌کرد، با مواد که از برنز دوباره استفاده شدهٔ ماشین‌های جنگی مقدونی به‌دست آمده بودند.

رازهای موقعیت تندیس

در حالی که وجود تندیس بی‌جدال است، محل دقیق آن باقی می‌ماند. برخلاف تصورات متداول پساکلاسیکی در مورد کولوسوس که بر ورودی بندر ایستاده بود، شواهد تاریخی نشان می‌دهد که احتمالاً در کنار بندر قرار داشت.

محل دقیق هنوز نامشخص است، اگرچه سمت شرقی بندر بر اساس تحلیل‌های تاریخی به عنوان محتمل‌ترین محل در نظر گرفته شده است. به طور جایگزین، برخی شواهد به مرکز شهر مرتفع، نزدیک زیارتگاه اختصاص‌داده‌شده به هلیوس اشاره دارد که کتیبه‌ها و بقایای معماری مرتبطی در آنجا یافت شده‌است.

سقوط کولوسوس

با وجود عظمتش، کولوسوس برای ایستادگی در برابر زمان مقدر نشده بود. در سال ۲۲۶ پیش از میلاد، یک زمین‌لرزه مخرب رودز را تکان داد و باعث شد تندیس در زانوها بشکند و فرو بریزد. وقتی که شاه بطلمیوس سوم مصر از این ننگ مطلع شد، پیشنهاد داد که هزینه بازسازی تندیس معروف را بپردازد.

رودزی‌ها مردد بودند، از بیم اینکه خداوند هلیوس را ناراحت کنند، و پس از مشورت با اوراکل دلفی تصمیم گرفتند آن را بازسازی نکنند. معلوم است که تندیس تنها به مدت ۵۴ سال در محل خود باقی‌ماند.

چه چیزی از ساختار باقی مانده است؟

بعد از سقوط تندیس رودز، بقایای آن برای بیش از ۸۰۰ سال بر روی زمین باقی‌ماند، و بازدیدکنندگان را به علت مقیاس چشمگیر آنها به خود جلب می‌کرد. تا به امروز، سرنوشت نهایی بقایای تندیس نامعلوم است. گزارش‌های تاریخی متفاوت است، با برخی اشاره می‌کنند که بقایای آن نهایتاً توسط عربان که رودز را در سال ۶۵۴ میلادی تسخیر کردند، فروخته شد.

نظریه دیگری به فرصت‌های مختلفی که برای اقتدارها برای استفاده مجدد از فلز وجود دارد اشاره کرده و ادعا می‌کند فلز پیش از رسیدن عرب‌ها احتمالاً برای ضرب سکه یا اهداف مفید دیگر استفاده شده است. هیچ اثری از کولوسوس اصلی امروز باقی نمانده و هیچ نمونه کاملی وجود ندارد.

آیا کولوسوس دیگری از رودز ساخته خواهد شد؟

چندین طرح بلندپروازانه در گذشته اخیر برای احیای کولوسوس رودز پیشنهاد شده‌اند. در سال ۱۹۹۹، برنامه‌ای برای بازسازی آن به مناسبت آغاز هزاره جدید و به نمایش گذاشتن در المپیک سال ۲۰۰۴ آتن در نظر گرفته شد، اما محقق نشد. یک ابتکار سال ۲۰۰۸ که توسط گاردین گزارش شد، یک کولوسوس جدید در ورودی بندر توسط هنرمند آلمانی گرت هوف را تصور کرد: یک مجسمه نوری عظیم ۲۰۰ میلیون یورویی که از سلاح‌های ذوب شده ساخته شده. اما این هم به تحقق نرسید.

بیشتر به تازگی، در سال ۲۰۱۵، تیمی از معماران اروپایی یک تندیس ۱۵۰ متری پیشنهاد داد که شامل یک مرکز فرهنگی، کتابخانه و سالن نمایش با انرژی خورشیدی باشد. این برنامه که از طریق کمک‌های خصوصی و تامین مالی جمعی پشتیبانی می‌شد، نیز به نتیجه نرسید، چرا که وب‌سایت پشتیبانی‌کننده به صورت ناپایدار درآمد. این تلاش‌های مکرر برجذابیت پایدار و چالش‌های بازآفرینی شگفتی باستانی اشاره دارد.